AVM ve markalar arasında kira tartışması yaşanıyor

Yener KARADENİZ

Yıllık kira artışında 12 aylık TÜFE ortalamasını almak zorunda kalan kurumlarda, yüzde 36 olarak açıklanan yıllık enfl asyon, itirazları da beraberinde getirdi. Bu itirazlardan biri de salgın döneminde kira gelirinin yarısından fazlasından feragat eden AVM’lerden geldi. Alışveriş merkezleri, geride bıraktığımız dönemde salgın nedeni ile markalara büyük desteklerde bulunduklarını ve bu kapsamda kiralarının da önemli bir kısmından feragat ettiklerini belirterek, şimdi de kira artış oranında yıllık enfl asyonun çok gerisinde kalmaları nedeni ile oluşan kayıp için için çalışma başlattı. Bu kapsamda bir çalışma grubu oluşturulan kurumlar, oluşturulacak formül ile eriyen kira gelirlerini artıracak.

AVM’ler Ankara ile temasta

Bilindiği üzere 2018’de getirilen karar ile AVM’ler 5 ya da daha uzun süreli kira sözleşmelerinde yıllık TÜFE ortalaması üzerinden kiralarda artış yapabiliyor. Sözleşme bittiğinde ise o dönemin şartları, emsal ve rayiç bedellere göre kiracı ve AVM ortak bir noktada buluşuyor. Ancak bu yıl yıllık TÜFE ortalaması ile enfl asyon arasındaki fark ilk kez bu kadar fazla yüksek gerçekleşti. Yıllık TÜFE ortalaması yüzde 19,6 iken enfl asyon ise yüzde 36’yı aştı ve aradaki fark 17’ye ulaştı. Bu durum geçen yıl toplam kira gelirinin çok büyük bir kısmından feragat eden AVM’leri zor durumda bıraktı. Türkiye’deki 440’ı aşan kurumlar, yıllık 25 milyar TL’ye yakın olan kira gelirinin yarısından fazlasından feragat etmişti. Son aylarda ise gerek asgari cüret zammı gerek enerji gibi birçok alanda enfl asyon oranının da üzerinde maliyet artışları ile karşılaştıklarını anlatan Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, “12 aylık TÜFE ortalaması ocak ayı itibari ile yüzde 19 ama yıllık enfl asyon yüzde 36 olarak açıklandı. Arada 17 puan fark var. Bu düzenleme 2018 yılında Cumhurbaşkanı kararnamesi ile gelmiş ve 2020’de de borçlar kanunundaki ÜFE yıllık artı oranını TÜFE 12 ay ortalama diye değişti. Tekrar değişebilir. Bizim gibi kurumlar için büyük kayıp bu. Bununla ilgili ekip kurduk. Bir rapor hazırlıyorlar. Rapor ile birlikte bir formül geliştirilmesini ve kaybımızın bir şekilde telafi edilmesi için formül geliştireceğiz. Ankara ile temaslarımız devam ediyor” dedi.

"Düzenlemeyi doğru bulmuyoruz"

Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, üretici ve tüketici fiyatları arasındaki farkın tüm sektörleri, tüm şirketleri zor durumda bıraktığını anlattı. Sadece kendi sektöründe minimum yüzde 50 maliyet artışı ile karşılaştıklarını anlatan Öncel, “Yılbaşından sonra işçilik, enerji gibi birçok kaleme yeniden zam geldi. Salgın nedeni ile başlayan emtia hammadde fiyatlarındaki artış yine devam ediyor. Ama biz bu artışların hepsini son ürüne yansıtamıyoruz, yansıtmıyoruz. Ticari işletmelerde de devletin koymuş olduğu bir karar var. Biz hazır giyim olarak baktığımız zaman bizim TÜFE içindeki hazır giyimin değişim oranı yüzde 20, ÜFE ise yüzde 80. aradaki fark bizde de fazla. Biz de buna göre düzenleme yapmak istiyoruz demek ne kadar hakkaniyetli? Benim maliyet artışım yüzde 80. Ama benim TÜFE’m yüzde 20. Rakam ortadayken perakendecinin sırtına biraz daha yük bindirelim demenin manası var mı? İkincisi bizim sözleşmelerimizin tamamı sabit kira ve ciro kirasıdır. Satış olduğu müddetçe ben ciro kirasından da kira ödüyorum. Bir mağduriyet yok ortada. Kaldı ki vaka sayılarının tüm dünyada zirve yaptığı ve maliyetlerimizin artmaya devam ettiği dönemde ciro kirası da alan AVM’ler nasıl mağduriyetten bahsedebiliyor? Sadece ciro kirası ödeyen markalar da var. Bu da AVM’lere bir mağduriyet yaratmıyor. Böyle bir düzenlemeyi biz kesinlikle doğru bulmuyoruz” değerlendirmesinde bulundu.