Aldatıcı ticari uygulama tanımı değişti

Hüseyin GÖKÇE 

Ticaret Bakanlığı, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinde değişiklik yaparak, indirimli ürün satışlarına ilişkin verilen reklamların koşullarını yeniden belirledi. Düzenlemede bir değişiklik yapılarak, döviz fiyatından etkilenmediği halde haksız yere fiyat artışı yapma fiili, ‘aldatıcı ticari uygulamalar’ arasından çıkarıldı. Ticaret Bakanlığı, haksız fiyat artışının Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu tarafından engelleneceğini açıkladı.

Yönetmeliğin, “Haksız Ticari Uygulama Olarak Kabul Edilen Örnek Uygulamalar” başlıklı ekinde yer alan ‘Aldatıcı Ticari Uygulamalar’ başlıklı bölümündeki 19’uncu bent yürürlükten kaldırıldı.
Yürürlükten kaldırılan bent şöyle: “Girdi maliyeti ve döviz kuru artışı gibi fiyat değişimlerinden etkilenmemesine rağmen bu durumlardan etkileniyormuş gibi hareket ederek tüketiciye sunulan mal veya hizmetin satış fiyatında haklı bir gerekçe olmaksızın artış yapmak”.

Öte yandan DÜNYA’ya bilgi veren Ticaret Bakanlığı yetkilileri, fahiş fiyat artışı ve stokçulukla mücadele etmek üzere Bakanlık bünyesinde İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecek Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun oluşturulmasının öngörüldüğü bildirildi. Bu kurulun 2020 yılı Mayıs ayında yayınlanan yönetmeliğinde ise fahiş fiyat artışı hükümlerine aykırı hareket edenlere on bin liradan yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezasının öngörüldüğüne dikkat çekildi.

Önce zam, sonra indirim yapılamayacak

Yönetmeliğin 14’üncü maddesine, ‘indirimden önceki fiyat’ ibaresi eklendi. İndirime ilişkin reklamlarda, indirimden önceki 1 aylık zaman dilimindeki en düşük fiyat da normal satış fiyatıyla birlikte verilecek. Meyve., sebze gibi çabuk bozulabilen ürünlerde ise bir önceki fiyat esas alınacak.
Bir mal veya hizmete ilişkin olarak tüketicinin satın alma davranışı ve diğer kişisel verileri analiz edilerek sunulan fiyatın kişiselleştirilmiş fiyat olduğu kabul edilecek, tüketiciye bu şekilde bir fiyat sunulması durumunda, güncel satış fiyatına ve kişiselleştirilmiş fiyata aynı alanda yer verilecek.
Kredi ile satışa sunulan mal ve hizmetlerde; kredinin vadesine, faiz oranına, tüketiciye toplam maliyetinin aylık ve yıllık yüzde değerine ve geri ödeme koşullarına reklamın yayınlandığı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği bir internet sitesinde veya açılır ekranda yer verilecek.

İnternet ortamında satışa sunulan bir mal veya hizmetin fiyat, nitelik ve benzeri hususlarında karşılaştırma yapılarak sıralama yapılması durumunda, sıralamanın hangi ölçütler dikkate alınarak oluşturulduğuna ilişkin bilgiye aynı alanda yer verilecek. Veya tüketiciler, bir bağlantı/uyarı işareti ile ayrıntılı bilgi alabilecekleri açılır ekrana yönlendirilecekler.
Reklam veya sponsorluk ve benzeri anlaşmalara dayanılarak gösterilen sıralama sonuçlarında da reklam ibaresine yer verilmesi zorunlu olacak.

Sadece satın alanlar değerlendirme yapabilecek

İnternet üzerinden satışı yapılan bir mal ve hizmete ilişkin tüketici değerlendirmelerinin yer alması durumunda, bu alanda sadece ürünü satın alanların değerlendirme yapılması sağlanacak. Tüketici değerlendirmeleri, olumlu olumsuz ayrımı yapılmadan en az 1 yıl süreyle yayınlanacak.
Satışı artırmak amacıyla doğru olmayan değerlendirmelerin yapılamayacak veya bununla ilgili gerçek/tüzel kişilerle anlaşma yapılamayacak.

Şikayet sitelerinde ’72 saatlik cevap verme hakkı’

Tüketici şikayetlerinin yayınlandığı platformlarda, hakkında değerlendirme yapılan satıcıya açıklama veya cevap verme hakkı için en az 72 saat süre verilecek.

Karaborsa yazılım ‘Aldatıcı ticari uygulama’

Yönetmeliğin aldatıcı ticari uygulamalar başlıklı bölümüne de iki fıkra eklenerek, konser, maç gibi organizasyonların biletlerini otomatik olarak alan bir program kullanarak fazladan bilet alıp, bunu pahalı satanlara dur diyecek bir adım daha atıldı.

Yönetmeliğin Aldatıcı ticari uygulamalar başlıklı bölümüne eklenen hükümler şöyle:

21-Satın alma sürecini otomatikleştiren bir yazılım kullanmak suretiyle spor, tiyatro, söyleşi gibi etkinlik biletlerini, belirlenen limitlerin dışında satın alarak tüketicilere yeniden veya daha yüksek fiyatla satışa sunmak.

22) İnternet ortamında bir mal veya hizmete ilişkin yönlendirici ara yüz tasarımları, seçenekler ya da ifadeler gibi araçlarla tüketicilerin karar verme veya seçim yapma iradesini olumsuz etkileyen ya da normal şartlar altında vereceği kararda satıcı veya sağlayıcı lehine değişikliklere yol açmayı hedefleyen yöntemler kullanmak.”