'Aile'yi Z kuşağı kurtaracak!

HANDAN SEMA CEYLAN

“Türkiye’de sanıldığının aksine aile şirketlerine dönüp çalışanların oranı yüzde 80. Gençler ailelerinin işletmelerine sahip çıkıyor. Yurtdışına giden var ama orada da aile şirketinin bir ayağını açıyorlar. Bu orana her yıl takip ettiğimiz üyelerimizin verilerinden ulaştık.” Bu sözler Türkiye Aile İşletmeleri Derneği (TAİDER) Başkanı Fatma Olten’e ait.

Türkiye’deki aile işletmelerinin nesiller boyu gelişmeleri ve ülke ekonomisinin sürdürülebilir büyümesine destek olmaları amacıyla 2012 yılında İzmir’de kurulan TAİDER’e 278 aile şirketine mensup 900 kişi üye. Bu üyelerinin yarısı 18-40 yaş arasındaki gelecek nesillerden oluşuyor. Bir grup gazeteci ile İstanbul’da buluşan Başkan Fatma Olten, "Aile şirketleri için birinci nesil kurar, ikinci nesil büyütür, üçüncü nesil batırır, diye bir söz var. Biz işler böyle olmasın diye yola çıktık. Üyelerimiz arasında en eskisi 7’nci nesil Isparta’dan Gülsan" diye konuştu. Olten, Japonya’da 63’üncü nesil, şirketlerin bile bulunduğunu belirterek, en büyük hedeflerinin Türkiye’de aile şirketlerinde sürdürülebilirlik olduğunu kaydetti.

İstanbul, Bursa ve Ankara’nın ardından Denizli’de şube açacak

TAİDER’in, uluslararası platformda aile şirketlerinin oluşturduğu İsviçre merkezli Uluslararası Aile İşletmeleri Ağı’nın (Family Business Network International/ FBN) Türkiye paydaşı olduğunu vurgulayan Olten, “65 ülkede 20 binden fazla aile şirketi üyesinin buluştuğu 5 binden fazla aile şirketinden oluşan FBN’de TAİDER üyeleri Türkiye’yi temsil ediyor. TAİDER, Kuzey Yıldızı sürdürülebilirlik programıyla da iş modelinden çevreye 300’ün üzerinde kriteri baz alarak aile şirketlerinin röntgenini çekiyor. İzmir, İstanbul, Bursa ve Ankara’dan sonra Denizli’de şube açacağız” şeklinde konuştu. Olten, “Artık aile anayasası için belirli bir şablon yok. Gelinler, damatlar yönetime giremez denmiyor. Her şirketin kendi şartlarına göre aile anayasası yapılıyor ama yazılıp rafa kaldırılmıyor. Sürekli revize ediliyor” dedi.

TAİDER üyeleri içinde çok ciddi biçimde aileye dönüş olduğuna da dikkat çeken Olten, "Dönüş oranı yüzde 80’lerin üzerinde. Yurtdışına giden var ama orada da aile şirketinin bir ayağını açıyorlar. Çoğu artık kendi kaynaklarına dönüyor” şeklinde konuştu.

Aile şirketlerinin yüzde 11’i 3. nesilde ayakta kalıyor

Dünyada üçüncü neslin ayakta kalma oranının yüzde 5’lerden yüzde 11’lere yükseldiğini kaydeden Olten, Türkiye’de de durumun benzer olduğunu vurguladı. Ailelerin birikimlerinin değerlendirilmesi ve verimli yönetilmesi için aile ofislerinin olduğunu dile getiren Olten, şunları söyledi: "Aile ofisi, ailenin mali işlerinin şirket işlerinden ayrılmasını kolaylaştıran bir yöntem ve aile bireylerinin şirket dışı yatırımlarını destekleyen bir enstrüman olarak öne çıkıyor. Belirli büyüklüğe ulaşmış ve kurumsallaşmış aile işletmeleri için farklı ihtiyaçlara göre konumlanabilen aile ofisi; vergi, hukuk, yatırım işlerinin yanı sıra rezervasyon, tatil, eğitim gibi konularda da hizmet verebiliyor. Finansal ve entelektüel sermayenin nesiller arası aktarımını, başka bir deyişle sürdürülebilir varlık yönetimini amaçladığı için kurumsallaşmanın önemli bir adımını oluşturuyor. Aile ofisleri, kaynakların yeni nesil enstrümanlarla korunması ya da zenginleştirilmesi amacı ile hem aileye hem de dışarıdan kayak sahiplerine hizmet verebiliyor. Derneğimiz üyelerinden Esas Holding Aile Ofisi, İnci Aile Ofisi gibi iyi örnekler mevcut. Önümüzdeki dönemde dünyayla paralel olarak aile ofislerinin sayısının artmasını ve çalışmalarının gelişmesini öngörüyoruz.”

■ 200 yıl önce Ayasofya’yı onaran İtalyan aile, TAİDER zirvesinde

TAİDER, 12’nci Ulusal Aile İşletmeleri Zirvesi’ni 29- 30 Kasım tarihleri arasında İstanbul’da düzenleyecek. “Gelecekte Kendine Özgü” teması ile gerçekleştirilecek zirve, aile işletmelerinin köklü geleneklerini ve değerlerini korurken, aynı zamanda hızlı değişen iş dünyasında nasıl yenilikçi ve rekabetçi olabileceklerini anlamaya yönelik bir yol haritası sunmayı hedefliyor. TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Ömer Aras’ın açılış konuşmasını yapacağı zirvede Kiğılı Ailesi’nin de katılacağı birçok oturum olacak. Yurt dışından global konuşmacılar da deneyimlerini paylaşacak. Hintli, Kolombiyalı ve İtalyan konuşmacılar deneyimlerini katılımcılarla paylaşacak. İtalyan konuşmacı Tommasso Fossati, Tanzimat döneminde Ayasofya’nın restorasyonunu yapan mimar Gaspare Trajano Fossati ve Giuseppe Fossati’nin soyundan geliyor.

■ Aile işletmesini anlatan oyunu Japonya’da sergileyecekler

TAİDER Aile İşletmeleri Derneği’nin Forum Tiyatro diye bir oluşumu da var. Toplumsal meselelere ve işletmelerde yaşanan zorluklara dikkat çekebilmek amacıyla hayata geçirilen Forum Tiyatro son olarak “Hal’den ne Hale?” oyununu sahneliyor. 9 Eylül Üniversitesi’nden Erdem Eren yönetmenliğindeki oyunda TAİDER üyeleri Onur Eren, Neşe Gök, Sevilay Gülcüler, Seçil Beydemir Kaynak, Bengi Şen, Özlem Eren, Mustafa Bayındır, Tuğçe Gülcüler, Rojda Tekinalp, Hatice Tecim ve Gülesin Atalay performanslarını sergiliyor. Oyunda, halde sebze satarken büyüyen ve bir otel zincirine sahip olan aile anlatılıyor. Aile içi ilişkilerden jenerasyon farklılıklarına, devir teslim süreçlerinden iletişim zorluklarına, sürdürülebilirlikten yaşam mücadelesine kadar geniş bir yelpazede işletmelerdeki çeşitli problemlerin ele alındığı oyun 22 Ekim’de Denizli’de sonra Bursa ve İstanbul’da sahnelenecek. Fatma Olten oyunla ilgili şunları söyledi: "Sanatın gücünü keşfettiğimiz projelerimizden biri de Forum Tiyatro. Aile işletmelerinin yaşadığı sorunları sahnede izliyoruz ve gönüllü üyelerimizden oluşan oyuncuları yönlendirerek bu sorunları çözmeye çalışıyoruz. Dünyada ilk ve tek olan projemizi bu yıl Japonya'da FBN Global Zirvesi'nde anlatmak üzere davet aldık ve diğer ülkelere örnek uygulama olarak tanıtmaktan mutluluk duyacağız.”