Afrika'nın protezi Ankara'dan

Handan Sema CEYLAN

Siyahilerin ten rengine uygun protezler üreterek fark yaratan Ankaralı Proted Protez, Dünya Sağlık Örgütü’nün de (DSÖ) önemli tedarikçisi haline geldi. İsviçreli bir firmayla geliştirdiği yeni çalışma modeli, Proted’i farklı kulvara taşıdı. Avrupa başta olmak üzere, geniş bir coğrafyada ampüte bireylere ulaşan firma, üretiminin yüzde 95’ini ihraç ediyor. Firmanın sahibi İlhan Şahin, akıllı protezler üzerinde çalıştıklarını ve en fazla ihracatı da Avrupa’ya yaptıklarını söylüyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Afrika kıtasında engellilere sağladığı protezleri Ankara’da üretim yapan Proted’ten alıyor. Firmanın sahibi İlhan Şahin, protezin sadece engeli kaldırmadığını, manevi olarak da bir insanın hayata kazanılmasını sağladığını kaydediyor ve “Afrikalıların çoğu beyaz protezler kullanıyordu. Bu insani değil. Yıllar önce Afrikalılar için çocuk, kadın, erkek fark etmeksizin siyah ayak protezleri üretmeye başladık. Sadece Afrika’da değil, siyahi insanların yaşadığı tüm coğrafyalara bunu yolladık. Şimdi de Dünya Sağlık Örgütü için üretiyoruz” diyor.

Dünya nüfusun yüzde 15’i engelli. 1 milyar kişinin önemli bir kısmı da herhangi bir uzvunu yitirmiş ampütelerden oluşuyor. Dünya Sağlık Örgütü özellikle Afrika kıtasında fırsat eşitsizliğinin önüne geçmek için ampüte bireylere protez sağlıyor. Proted Protez Ortez Rehabilitasyon Ltd. Şti’nin sahibi İlhan Şahin, önce siyahilere protez üretmesini sonra da DSÖ’ye ulaşmasını sağlayan İsviçreli firma ile yaptıkları bağlantıyı DÜNYA’ya anlatıyor.

Üretimin yüzde 95’i ihracata gidiyor

Şahin, “Benim siyahiler için protez ürettiğimi Ankara Sanayi Odası Başkanımız Nurettin Özdebir biliyordu. Beni 4 yıl önce Afrika ülkesi Togo’da düzenlenen bir fuara adeta zorla yolladı” diyor ve ekliyor: “Orada hemen stant komşumuz bir İsviçreli firma ile tanıştık. Bizim ürünlerimizi çok beğendiler. DSÖ’ye üretim yapıyorlarmış. Eşiyle gelip Ankara’daki tesisimizi gezdi. Dediler ki ‘Üretimi siz yapın, biz pazarlamasını yapalım. Kendi üretimimizi kapatalım. Eski teknolojide kaldık, yeni teknolojiye sizinle kavuşalım’. Bizde bir protez 20 parçadan oluşuyor, bu parçaları tek tek değiştirip yenileyebiliyorsunuz. Onlarınkinde protez komple değişmek zorunda. ‘Tamam’ dedik. 2 yıldır onlarla DSÖ için üretiyoruz. Bu işbirliği bize bir engel atlattı. İhracat yaptığımız ülke sayısını 100’e çıkarttık.” En büyük pazarlarının halihazırda Avrupa olduğunu da kaydediyor Şahin. Mekanik ve hidrolik pnömatik sistemler kullandıklarını anlatan Şahin, “Artık her şey mobil uygulamalarla çalışıyor. Biz en modern sistemleri yapıyoruz. Afrika’ya üretim yapıyor olmamız sizi yanıltmasın. Avrupa’da bu işi yapabilen iki firmadan biriyiz. Almanya başta olmak üzere Rusya, Romanya, İspanya, İngiltere’ye ihracat yapıyoruz. Ukrayna’daki siyahiler için protez ürettik. Togo, Madagaskar, Sri Lanka’daki engellilere ulaşıyoruz. Akıllı sistemler üzerinde çalışmalarımız var. ArGe merkezi kurduk. 20 mühendis arkadaşımız çalışıyor. Toplam istihdamımız 48 kişi. Üretimimizin yüzde 95’ini ihracata yolluyoruz” diyor.

Önümüzdeki 6 aylık üretimin gideceği adres belli

“Yaptığımız işin maddi tarafı olduğu kadar manevi tarafı da var” diyor ve uzunca bir es veriyor Şahin. “Biz hayata küsmüş insanlar için çalışıyoruz" diye konuşuyor ve ekliyor: “Dünyada savaşlar, depremler, trafik kazaları gibi pek çok nedenle insanlar bir uzvunu kaybediyor ampüte oluyor. Şu anda tesisimizin 6 aylık üretimi dolu. En büyük hedefimiz termin sürelerini düşürmek. Bunun için de inovasyona önem veriyoruz. Halihazırda 800 çeşit üretim yapıyoruz..”

"AÜ 4 yıllık bölüm açtı, öğrenciler bizde ders alacak"

1973'te, Hacettepe Üniversitesi’nde protez ve ortez teknisyeni olarak çalışmaya başladım. Aynı üniversiteden makine mühendisi olarak mezun oldum. 1983’e kadar üniversitede mühendis olarak çalışmalarım devam etti. Protez ortez okulumuz 1983’te açılınca öğretim üyeliğine geçiş yaptım. 1992 yılında bir ortopedist arkadaşımla beraber Proted’i kurduk. Önceleri uygulama merkeziydik. Üretmeye 1997 yılında başladık. 2002’de fasonculuk yerine kendi markamızla üretir olduk. İvedik OSB’de 4 bin metrekare bir yerde üretim yaptık. 6 ay önce 14 bin metrekarede imalat yaptığımız yeni yerimize taşındık. İçimde akademisyenliğin getirdiği bir öğretme tutkusu var. Ankara Üniversitesi (AÜ) ile çok büyük bir işbirliğine gittik. 2018’de Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi 4 yıllık Ortez-Protez Bölümü kurdu. 3 ve 4’üncü sınıflara eğitimi burada uygulamalı olarak vereceğiz. Pandemi nedeniyle şu anda çocuklar uzaktan ders alıyor. Ayrıca tesisimizi Dünya Sağlık Örgütü ‘güvenli eğitim yeri’ ilan etti. Yurtdışından gelen teknisyenleri insanlığa hizmet etmeleri için yetiştiriyoruz.

"Tüm dünyaya hizmet etmeye, kolunu kaybeden genci görünce karar verdim"

Her mühendisin hayali bir üretim gerçekleştirmektir. Ben bu üretimleri yapmaya Hacettepe’de asistanken karar verdim. 27 yaşında Erdinç adında diş hekimi bir genç gelmişti. Bir kaza sonucu dirsek ekleminden ampüte olmuş. Bütün aile hayata küsmüş. Hocamız beni çağırdı ‘Bu gözyaşını dindir’ dedi. Omuz hareketiyle çalışan mekanik bir dirsek eklemi yaptım. 30 yıl önce Erdinç’i böyle hayata bağladık. Kazakistan Sağlık Bakanı’nın yardımcısının oğlu 15 yaşında kaza sonucu ampüte olmuş. Rusya’ya kadar gitmişler. Annesi ile bize geldiler. Erbol adlı bir gençti, sistemi ona da yaptık, su uzattık kendi protezini kullanıp kendi kendine içince, annesi başında ağladı, ben de dayanamadım. O zaman karar verdim. Daha çok insana ulaşabilirdim. Tüm dünyaya hizmet verme hayali o zaman doğdu.