8 uzman tek soru: TCMB’nin faiz kararına piyasa ne tepki verebilir?

Şenay ZEREN

Yurt içi piyasa perşembe günü saat 14.00’e kilitlenmiş durumda. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 27 ay sonra politika faizinde (bir hafta vadeli repo faiz oranı) artırıma gitmesi beklenirken; TCMB Para Politikası Kurulu (PPK), ekonomi yönetiminde yapılan değişikliklerden sonra, 22 Haziran’da Hafize Gaye Erkan başkanlığında ilk kez toplanacak.

Yapılması beklenen faiz artırımına ilişkin yelpaze oldukça geniş. Beklentilerin dağılımına baktığımızda, faizin çekilebileceği seviye yüzde 15 ile 40 arasında değişirken, ağırlık yüzde 20 ile 25 arasında bir seviyeye yükseltilebileceği yönünde bulunuyor. EKONOMİ Gazetesi ile tahminlerini paylaşan uzmanların öngörüleri de, politika faizinin yüzde 20-25 seviyesine çıkarılacağına işaret ediyor. Uzmanlar faiz artırımının yanında, TCMB’nin yapacağı sözlü ve yazılı yönlendirmelerin de faiz kararı kadar önemli olduğunun altını çizerken; birçok uzman karar metnindeki dilin de tamamen değiştirileceği tahmininde bulunuyor.

Genel çerçevede belirsizliklerin oldukça fazla olduğu bu toplantı sonrasında, piyasa tepkisini öngörmek oldukça zor. Yurt içi piyasa faiz artırım oranına, sözlü ve yazılı yönlendirmelere ve ileriye yönelik izlenecek para politikasıyla ilgili ipuçlarına bakarak bir dengeye oturmaya çalışacak. Yabancı ve yerli yatırımcı, verilen mesajlarda ‘güven’ ve ‘şeffaflık’ arayacak.

Piyasalar için hangi mesajlar önemli olacak ve piyasaların olası tepkisi neler olabilir? 8 ekonomist değerlendirdi ve olası senaryolarını anlattı.

Adımlar yetersiz kalırsa, borsada geri çekilmeler görülebilir
Serkan Gönençler - Gedik Yatırım Başekonomisti

Mehmet Şimşek’in ekonomi politikalarının kurala dayalı, uluslararası normlara uygun ve öngörülebilir olacağı yönündeki taahhütleri baz alındığında, politika faizinin kademeli olarak mevduat faizlerine yaklaştırılması beklenebilir. Bu kapsamda, politika faizinin bu toplantıda yüzde 25 seviyesine yükseltilmesini ve sonraki toplantılarda artışların devam edeceğine dair bir sinyal verilmesini bekliyoruz. Bununla beraber, TCMB’nin yalnız faizler konusunda değil, bankalar üzerindeki regülasyonların (kredi faizlerine üst sınır, tahvil tutma şartları gibi) nasıl gevşetileceği konusunda da bir yol haritası sunması gerekiyor.

Bu şartların sağlanması halinde, risk primindeki düşüş trendinin hız kazanması, bunun da öncelikli olarak bankacılık sektörü ve holding hisselerine olumlu yansıması beklenmeli. Atılan para politikası adımlarının yetersiz kalması durumunda ise, Dolar/TL kurunda ek yükselişler ve hisse senetlerinde geri çekilmeler görebileceğimizi düşünüyorum.

Dolarda kademeli yükseliş devam edebilir
Serdar Pazı - Global Menkul Araştırma Grup Direktörü

Yapılan anketler merkez bankasının yeni başkan ile gerçekleştireceği ilk toplantıda kuvvetli bir artışa imza atacağı beklentisini yansıtmakta. 12 aylık enflasyon yüzde 40 sınırında, piyasa ortalamalarının genelde altında seyreden TCMB katılımcı anketi ise yüzde 30 düzeyinde bir gelecek 12 aylık beklentiyi yansıtıyor. Ancak Mart 2024 yerel seçimlerini ve istihdamı da göz ardı etmemek adına 650 puanlık bir artırım ile yüzde 15 düzeyine gelinmesini ve sonraki toplantılarda da yüzde 5'lik aylık artırım ivmesi ile gidileceğini düşünüyorum. Faizler beklenenden daha az bir hızla artacak olursa, ilk planda kredibilite kaybı yaşanabilir ve TL varlıklarda zayıflama görebiliriz. Tabii burada açıklama metnindeki dil ve devamında TCMB ile bankalar arasında yapılacak toplantıdaki çözüm odaklılık önemli olacaktır.

CDS, 500 baz puan altında kalmayı sürdürebilir

Dolar kurunda kademeli yükselişin devam edeceğini, CDS risk priminin 500 altında kalmayı sürdüreceğini ve BIST 100 için de kâr satışlarının 5200 üzerinde karşılandığı müddetçe, yeni tarihi zirve senaryolarının ana senaryo olacağını düşünüyorum.

TL'deki düşüşün 'liberal yaklaşımla' uzaması bekleniyor
Enver Erkan - Dinamik Menkul Başekonomisti

TCMB, ortodoks politika düzlemine geçerek son 2 yıldaki gevşek duruşundan muhtemelen uzaklaşacaktır. Bu kapsamda bir hafta vadeli repo faizinin 1150 baz puan artışla yüzde 20’ye doğru artırılmasını bekliyoruz. Merkez bankasının sıkılaştırma döngüsünü başlatmasının yanı sıra, son 2 yılda kredi mekanizmasını ve liralaşmayı düzenleyen bir dizi karmaşık düzenleme ve uygulamalarını gevşetmeye başlayacağını da düşünüyoruz.

TL 28 Mayıs'tan sonra bir düşüş serisi içine girdi. Bu düşüşün, liranın gerçek değerini bulmasına yönelik liberal yaklaşımla beraber uzaması bekleniyor. Birçok yatırımcı liranın denge seviyesini bekliyor. Tahvil ve hisse senetlerine sermaye girişinin artacağı yönünde beklentiler artıyor. En son merkez bankası verilerine göre, denizaşırı yatırımcılar geçen hafta toplam 287 milyon dolarlık Türk tahvili ve hisse senedi satın alarak Aralık ayından bu yana en büyük girişi gösterdi. Ülkenin para ve maliye politikasının potansiyel geçiş sürecinin yansımaları bu alanda, özellikle yabancıdaki eğilimi belirleyecektir. Yabancının daha öngörülebilir ve neden-sonuç bağıntılı ekonomi görmek istediği açık. Para politikasının geçişinde uygulanacak kademe, elbette faiz oranlarının ekonomik yavaşlama ve potansiyel tahvil zararlarını etkilerini absorbe edilmesi açısından önemli.

Borsa, dolar ve altında önemli bir dalgalanma ihtimali yüksek
Hikmet Baydar - Ekonomist

TCMB olası sert faiz artırımının piyasada yeterince fiyatlandığını düşünmüyorum. Faiz artırımının miktarı bile henüz net değil.

Sert faiz artırımlarının hem kurda hem de Borsada hem de altın fiyatlarında belli bir dönem için de olsa önemli bir dalgalanma yaratma ihtimalini son derece yüksek görüyorum.

Merkez Bankasının sert faiz artırımıları, Borsadaki özellikle bankacılık sektörünün mevcut tahvil portföyünde faizlerin yükselerek bir zarara sebebiyet verebileceği korkusunu oluşturabilir. Bu da özellikle bankacılık sektöründe ciddi satışların gelmesine yol açabilir.

Dolar/TL'de ise, geçici olarak aşağı baskı söz konusu olabilir. Çünkü yapısal bir problem olduğu için ve cari açık devam ettiğinden dolayı dövizde tekrar yukarı doğru yönlenme söz konusu olabilir. Ama kısa vadede dövizde aşağı yönlü bir harekete yol açar diye düşünüyorum.

Gram altında, dolara paralel bir hareket söz konusu olabilir. Bunun dışında, ons altın hareketlerinde de özellikle Fed'in faiz kararına bağlı olarak bir dalgalanma olabilir. O yüzden, ons altın da burada çok etkili olacaktır. Tekrar söylüyorum, dolar/TL aşağı hareket ettiğinde, gram altında da bir gevşeme oluşacak; ancak bu gevşemenin çok kalıcı olacağını düşünmüyorum.

Dolar/TL’de olası senaryolar
Murat Özsoy - Biz Finansal Danışmanlık Kurucusu

Merkez Bankası’ndan beklenen sert faiz artışının, henüz bugün itibariyle para piyasaları tarafından fiyatlanmadığını görüyoruz ve karar açıklanana kadar da önden bir fiyatlama göreceğimizi düşünmüyorum. Asıl hareketlenmeler karar açıklandığı zaman ortaya çıkacaktır. Bu hareketliliğin boyutu, açıklanacak faiz artışının ne kadar olacağı; süresi ise karar metninin içeriği ile bağlantılı olacaktır.

Piyasa beklentileri 20-25 arası bir bant aralığında. Eğer artış 20 puan altında kalırsa piyasa bundan tatmin olmayacak ve dolar/TL kurunda olası bir geri çekilme çok sınırlı kalacaktır. 20 puanın üzerinde bir artış gelirse dolar/TL kurunda satış hareketlerini daha sert görürüz ve hızlı bir geri çekilme gündeme gelir diye düşünüyorum. Söz konusu gerilemenin nereye kadar olacağını ise faiz kararından çok basın duyuru metnindeki ifadeler belirleyecektir.

Gram altın yatırımcısı için alım fırsatı doğabilir

Metindeki söylemler, faiz kararının kur üzerindeki etki süresini geçici ya da kısa bir süre de olsa kalıcı kılacaktır. Kurdaki ana yön, içeriye istikrarlı şekilde yabancı para girişi olmadığı müddetçe yukarı olduğu için de her ne kadar ani bir geri çekilme görsek de karar sonrasındaki kurun yeniden yükselişe geçeceği kanaatindeyim. Gram altın yatırımcıları için faiz kararı sonrasında yeniden bir alım fırsatı doğabilir. Bu fırsat sonrasında gram altında 1500TL-1550TL hedef fiyatları gündeme gelecektir.

TCMB 'nin piyasada tamamen fiyatlandığını söylemek doğru olmaz
Yusuf Kavak – Galata Menkul Araştırma Müdürü

Merkez Bankasının sert faiz artırımı için piyasada tam bir fiyatlama olduğunu söylemek doğru bir analiz olmayabilir. Her ne kadar, 26 Mayıs ile 12 Haziran arasındaki yaklaşık yüzde 30'luk yükselişte; ortodoks politikalara dönüş kapsamında, faizlerinde hızla yükseltilmesi fiyatlamalara girmiş gözükse de, yapılan piyasa tahminlerindeki yüksek farklara bakacak olursak; faizlerin ne kadar hızlı yükseleceğine dair halen daha piyasalarda belirsizlik olduğu görülmekte.

Şirketler nasıl etkilenir?

İşin sektörel ve şirketlerin TL nakit/döviz nakit ve borçluluk durumlarına yönelik olarak ayrı fiyatlamaları olabileceğini de göz önünde bulundurmak gerekiyor. Çok yüksek oranda faizlerin artırılması; değişken faizli yüksek borçluluğu olan veya yeni kredi kullanacak olan şirketler üzerinde olumsuz yönde etki edebileceği gibi, net nakit pozisyonu yüksek olan şirketler ise burada pozitif ayrışacaktır. Diğer yandan, her ne kadar beklentileri önceden fiyatlanmaya başlayan CDS tarafında geri çekilme devam ederse; bu sefer dış finansman sağlayan şirketler ve kamu tarafı avantaj sağlayabilir. Yine, yüksek bir faiz artırımı kur üzerinde de TL lehine hareketleri beraberinde getirebileceği için; bu sefer de, döviz açığı yüksek olan şirketleri görece olarak rahatlatabilir.

Piyasa Merkez Bankasını bekliyor
Seda Yalçınkaya Özer - İntegral Yatırım Araştırma Müdürü

22 Haziran’da gerçekleşecek TCMB faiz kararına yönelik beklenti skalası oldukça geniş. %15’ten %30’a kadar farklılaşan faiz artırımı beklentisi bulunuyor. Dolayısıyla hangi kısmının fiyatlara yansıdığını bilmek zor. Bence bu toplantıda çok fazla bilinmezlik olduğundan piyasada fiyatlandığını söylemek zor.

Sadece faiz kararının ne olacağı değil, aynı zamanda beklenti yönetimi de oldukça önemli. Bozulan ödemeler dengesi ve enflasyon dinamiklerini onarıcı bir yol haritası içeren karar metnine ve sözel yönlendirmeye ihtiyaç olacaktır. Merkez Bankasının bu haftaki toplantısında karar metnindeki dili tamamen değiştirmesini bekliyoruz. Bununla birlikte toplantıda sözel yönlendirmenin de güçlü olması piyasanın dikkatinden kaçmayacaktır. Piyasanın ekonomik koşullarda iyileşmeye gidilecek bir hikayeye olumlu bakma potansiyeli yüksek görünüyor.

Bir diğer önemli konu ise bankalara uygulanan regülasyonlar. Makro ihtiyati tedbirlerin yarattığı hasarın ne derecede telafi edileceğinin anlatılması bankacılık endeksinde de tepkiye açık bir reaksiyonu beraberinde getirecektir. Borsa endeksinde 5200 desteğinden satışların karşılanmakta zorlanması halinde 5000 seviyesine doğru aşağı yönlü bir eğilim oluşabilir. Bu haftanın temel ölçekteki yansıması tekniği güçlü bir şekilde etkilemeye aday.

Faizde hızlı artış yabancının ilgisini çekecektir
Vahap Taştan - Yatırım Finansman Menkul Değerler Strateji ve Yatırım Danışmanlığı Bölümü Yönetmeni

22 Haziran’da TCMB, yeni Başkanı ile ilk PPK toplantısını yapacak ve faiz kararını açıklayacak. Piyasa beklentileri politika faizinin yüzde 20 bandında olabileceği yönünde; fakat beklentilerin dağılımları oldukça geniş bir aralığa tekabül etmekte.

TCMB agresif bir politika ile faizi hızlı bir şekilde yüzde 30’ların üzerine taşıyacak olursa TL üzerindeki baskının hafifleyebileceğini ve özellikle bankacılık sektörünün yabancı açısından da ilgi uyandırabileceğini düşünüyoruz. Elbette burada bankalar için ellerinde tuttuğu tahvillerin de yükselen faizlerden dolayı değerinin düşebileceğini eklemek gerekiyor.

Endekste rotasyon dönemine girebiliriz

BIST100 tarafında ise, yansıması ilk olarak bankalar üzerinden pozitif olabilecektir. Sonrasında, endekste bir rotasyon dönemine girme ihtimalimiz var. Burada TCMB’nin yapacağı sözlü ve yazılı yönlendirmenin faiz kararı kadar da önemli olacağını düşünebiliriz. Bir senaryo da faizin yüzde 15-20 bandında kalması ve TCMB’nin faiz artırımlarına devamı sinyali. Bu durumda son haftada artan yabancı ilgisinin devamını bekleyebiliriz; fakat kuvvetli bir yabancı girişi için erken olacağını düşünebiliriz. Yeni yönetimin alacağı ilk karar aynı zamanda piyasa katılımcılarına vereceği ilk sözlü – yazılı yönlendirme de olacak ve şu aşamada net bir senaryo üzerinden fiyatlama gerçekleştiğini düşünmüyoruz. Bu çerçevede alınacak kararı bir bütün olarak değerlendirmenin daha sağlıklı olabileceği görüşündeyiz.