2023’e tüm zamanların en yüksek 'Dış Ticaret Açığı' ile başlandı

Ali Orhan YALÇINKAYA

2023 yılı Ocak ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10.3 oranında artarak 19.37 milyar dolara yükselirken, ithalat yüzde 20.7 oranında artarak 33.61 milyar dolar ile tüm zamanların en yüksek düzeyinde gerçekleşti. Böylece 2023 yılının ilk ayında 14.24 milyar dolar ile tüm zamanların en yüksek dış ticaret açığı verilirken geçtiğimiz yılın aynı ayına göre artış yüzde 38.4 oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 63.0’ten yüzde 57.6’ya geriledi.

12 aylık birikimli olarak ise geçtiğimiz yılın Ocak ayına göre ihracat yüzde 12.4 oranında artışla 256.02 milyar dolar, ithalat yüzde 31.4 oranında artışla 369.47 milyar dolar oldu.

Böylece geçtiğimiz yılın tamamında 109.51 milyar dolar dış ticaret açığı verilirken 2023 Ocak itibariyle birikimli açık 113.46 milyar dolara yükselmiş oldu. Yıllık artış hızının ithalatta daha yüksek olduğunu görmekteyiz.

Mevsim etkisinden arındırılmış verilere göre ihracat aylık bazda yüzde 4.2 oranında azalırken, ithalat yüzde 10.7 oranında arttı.

Euro/Dolar paritesi ise dış ticareti olumsuz etkilemeye devam ediyor. Ocak ayında parite kaynaklı olumsuz etkinin 0.5 milyar dolar düzeyinde olduğunu hesaplamaktayım. Öte yandan geçtiğimiz yıllın sonunda yüzde 3.0 düzeyinde olan TL’nin ihracattaki payı ise bir önceki aya göre yükselerek yüzde 3.1 düzeyinde gerçekleşti.

Yatırım malı ithalatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 32.7, ara malı ithalatı yüzde 15.5, tüketim malı ithalatı ise yüzde 70.6 oranında arttı.

2022 yılı Aralık sonunda 96.5 milyar dolar olan 12 aylık birikimli enerji ithalatı 2023 Ocak itibariyle değişim göstermedi ve yatay seyretti. Aynı dönemde altın ithalatının da 19.4 milyar dolardan 18.9 milyar dolara gerilediği görülüyor.

Bir önceki ay 0.2 milyar dolar düzeyinde açık veren enerji ve altın hariç çekirdek denge, Ocak’ta 1.8 milyar dolar açığa yükselirken, 12 aylık birikimli açık da 10.0 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.

Sonuç olarak dış ticaret rakamları 2011 yılının Mart ayında verilen 9.4 milyar dolarlık rekor cari açığının 2023 yılının ilk ayında kırılarak üzerine çıkacağını düşündürüyor.

Şubat ayı Reel Kesim Güven Endeksinin alt detaylarında, ihracat sipariş miktarında artış bekleyenler lehine olan seyir de zayıflama olduğunu gördük. İhracatçı Birliklerin verileri ise Şubat ayında ihracatın geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 12.6 azalacağına işaret ediyor.

Yaşanılan deprem felaketi sonrası dış ticaret ve cari dengedeki bozulmanın süreceğini düşünmekteyim.