2022 için yüzde 25 matrah artırımı

Canan SAKARYA / ANKARA

31 Aralık 2023 öncesi vergi ve prim başta olmak üzere kamuya olan borçların yeniden yapılandırılmasını öngören kanun teklifi Mecliste deprem bölgesine dönük düzenlemeler, şirketlere tek seferlik ek vergi, matrah artırımına 2022 yılının da dahil edildiği bir dizi değişiklikle kabul edildi.

Yeniden yapılandırmadan yararlanmak için 31 Mayıs 2023 tarihine kadar başvuru yapılacak, ilk taksit 30 Haziran 2023 tarihine kadar ödenecek. Taksitle ödemeyi tercih edenler aylık dönemlerde 12, 18, 24,36, 48 eşit taksitte ödeme yapabilecekler. Taksitli ödemede yıllık yüzde 9’a karşılık gelen katsayı uygulanacak. Kabul edilen kanun teklifi ile tüm vergi cezaları, köprü, trafik, askerlik, nüfus, otoyol kaçak geçiş cezaları ve daha önce hiç yapılandırma düzenlemesinde yer almayan adli para cezaları, idari para cezaları, öğrenim kredisi borçları ve destekleme primi borçları da yapılandırma kapsamında bulunuyor.

Yatırım fonları ek vergi kapsamından çıkarıldı

Depremin yaralarının sarılması için 2022 yılı için şirketlere getirilen ek vergi düzenlemesi AK Parti tarafından verilen önergeyle yeniden görüşüldü ve ek vergide değişikliğe gidildi. Yapılan son değişikliğe göre, yatırım fon ve ortaklarının istisna kapsamındaki kazançlarından ek vergi alınmayacak. Diğer taraftan; mikro ve küçük işletmelerin teknoloji geliştirme bölgeleri ile Ar-Ge tasarım merkezlerinin elde ettikleri istisnaya ve indirime konu kazançları da ek vergi kapsamından çıkarıldı.  Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı Mehmet Arabacı, Afet Yeniden İmar Fonu’nun Plan Bütçe Komisyonundaki görüşmelerinde muhalefet milletvekillerinin sorusu üzerine  ek verginin 100 milyar lira gelir etkisi olacağını açıkladı.

Kabul edilen diğer bir düzenlemeyle deprem nedeniyle OHAL ilan edilen illerdeki tütün üreticileri kooperatiflerince üretilen  ‘Tek tütün çeşidinden üretilen sarmalık kıyılmış tütün mamulü ‘ niteliğine sahip ürünlerin tesliminde, ÖTV 31 Aralık 2024’e kadar yüzde 50 indirimli uygulanacak.

2022 yılı için yüzde 25 matrah artırımı

Kanuna eklenen yeni bir madde ile 2022 yılı için de matrah artırımı getirildi. 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi matrahının yüzde 25 oranından az olmamak üzere matrah artırımı yapılacak. 2022 yılı için matrah artırımında bulunan gelir vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına göre  defter tutanlar için 105 bin liradan, bilanço esasına göre defter tutanlar ile serbeste meslek erbabı için 200 bin liradan, kurumlar vergisi mükellefleri için 500 bin liradan az olamayacak. 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunulabilmesi için bu yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi  beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamelerde beyan edilen vergiye esas matrahların, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın yüzde 122.93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 yılı üçüncü geçici vergilendirme dönemi beyan edilen matrahın yüzde 40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şartı aranacak. 2022 yılı  yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 1 Ocak 2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi halinde yapılacak kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacak.

Yapılandırma kanununa göre,  matrah artırımı asgari olarak 2018 takvim yılı için yüzde 35, 2019 takvim yılı için yüzde 30, 2020 takvim yılı için yüzde 25, 2021 takvim yılı için yüzde 20 oranında yapılacak.

2 bin liranın altındaki borçlar silinecek

Yapılandırma düzenlemesi ile 7.6 milyon kişinin 2 bin liranın altındaki toplam 4.6 milyar liralık borcu silinecek.  İştirak hissesinde pay alımlarında yapılan finansman giderlerini devir sonrası devir alan grup tarafından gider yazılabilmesine imkan sağlanıyor. Sigortacılık Kanununda düzenleme yapılarak hasarların giderilmesi ve tazminat ödemelerinde eşdeğer veya yeniden kullanılabilir parçaların kullanılmasına imkân sağlanıyor. Genç girişimcilerin kazançlarına sağlanan gelir vergisi istisnasının tutarı 75 bin liradan 150 bin liraya çıkarılıyor. Boru hatları veya elektrik telleri ile taşınan ve sürekli akış hâlinde olan malların ithaline ilişkin olarak ithalatın yapıldığı vergilendirme dönemine ait katma değer vergisi beyannamesinin verilme süresi sonuna kadar ödenen katma değer vergisinin, ithalatın yapıldığı dönemde indirim konusu yapılabilmesi imkân getiriliyor. 

İşletmede mevcut olduğu hâlde kayıtlarda yer almayan ya da kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede bulunmayan emtia, makine, teçhizat, demirbaşlar ile kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar da yapılandırma kapsamında beyan edilecek.

Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş vergilerin ödenmemiş kısmı ile bunlara bağlı gecikme faizi ve zamları, vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş vergi cezaları, idari para cezaları, gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergileri, asılların bağlı olmaksızın kesilen idari para cezaları(yüzde 50’si ödenirse, yüzde 50’si silinecek), ihtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerinden tahakkuk eden vergiler de aynı imkanlardan yararlanacak.

362 milyar lira alacak yapılandırmada  

361.8 milyar liralık alacak borç yapılandırması kapsamında bulunuyor. vergi borçlarının yapılandırılmasından 43.5 milyar lira, sigorta borçlarının yapılandırılmasından da 47.8 milyar lira olmak üzere 91.3 milyar liralık gelir sağlanması bekleniyor.   14.6 milyon kişinin SGK’ya olan 196 milyar liralık borcu yapılandırma kapsamına giriyor.

.