12 milyar $'lık sektör, yeni yönetmelikle 'kimlik' bulacak!
Dünyanın en tehlikeli iş kollarından ağır yük taşımacılığında yıllardır eksikliği hissedilen yönetmelikte sona yaklaşıldı. 12 milyar dolarlık büyüklüğe sahip sektöre en güncel ve modern çerçeveyi çizmek için bir araya gelen Bakanlık ve yük mühendisliği temsilcileri taslak yönetmeliğe son şeklini verdi.
Aysel YÜCEL |AYSEL YÜCEL
Yük mühendisliği alanında faaliyet gösteren firmaların 12 yıldır beklediği yönetmelikte sona yaklaşıldı. Bu konuda çalışmaları hızlandıran Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, geçtiğimiz günlerde sektör paydaşları ve kamu kurumlarıyla Ankara’da bir araya gelerek, “Araçların Ağırlıkları, Boyutları ve Yüklenmelerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Taslağı” için belirlenen gündem maddelerini görüştü. Yeni yönetmelikle, sektörde haksız rekabetin önüne geçilmesi ve firmaların operasyonel süreçlerini sekteye uğratan bürokratik engellerin aşılması hedefleniyor.
Dünyanın en tehlikeli 13’ünc ü iş kolu olarak kabul edilen ağır yük taşımacılığı, belirli bir tonajın üzerindeki ağır, geniş veya uzun yüklerin, özel araçlarla taşınması ve kaldırılmasını kapsayan bir sektör olarak öne çıkıyor. Örneğin rüzgar türbinleri, enerji santralleri, liman ve köprü gibi projelerin inşasında kullanılan dev ekipmanların taşınması tamamen yük mühendisliğinin iş alanına giriyor. Bu ekipmanların taşınması, kaldırılması, montajı, yerleştirilmesi ya da sökülmesi, belirli bir uzmanlık ve mühendislik bilgisi gerektirdiğinden sektör yaptığı işi de ‘yük mühendisliği hizmetleri’ olarak tanımlamayı daha doğru buluyor.
Özellikle hızla artan enerji projelerine paralel yük mühendisliği sektörü dünyada olduğu gibi Türkiye’de de son yıllarda büyümesini hızlandırdı. Ağır yük kaldırma ve vinç kiralama hizmetleri veren şirketlerin de bulunduğu sektörün Türkiye’deki büyüklüğü 12 milyar doları aşarken, bu alanda faaliyet gösteren firmaların sayısı da 10 bini geçiyor. Ancak Türkiye’de bu alanda regülasyonlar ve denetimler konusunda büyük bir açık bulunuyor. Sektör temsilcileri, mevcutta olan ‘Araçların Ağırlıkları, Boyutları ve Yüklenmelerine İlişkin Usul ve Esaslar Yönetmeliği’nin sektörün ihtiyaçlarını karşılayamadığını, bu yönetmeliğin zamanın şartlarına uygun şekilde değiştirilmesi ve geliştirilmesi gerektiğini savunuyor. Öte yandan regülasyon eksikliği ve yetersiz denetimlerin sektörde haksız rekabet yarattığı, merdiven altı hizmetleri yaygınlaştırdığı da belirtiliyor.
Eşit rekabet için cezalar caydırıcı olmalı
Yeni yönetmelik, her şeyden önce farklı kanunlara bağlı olan regülasyonların tek bir yönetmelik altında toplanmasını sağlayacak. Hem özel sektörün hem de ilgili kamu kurumların yeni yönetmelikten en önemli beklentilerinden biri de eşit bir rekabet ortamının sağlanması ve yollardaki kaza riskini azaltmak için kaçak taşımalarda ceza miktarının artırılması. Çünkü mevcut idari para cezaları çok cüzi kaldığı için bazı taşımacılar belge ücreti ödemek ve bürokrasiyle uğraşmak yerine para cezası ödemeyi göze alıyor.
Bürokraside sadeleşme isteniyor
Öte yandan, sektörün en öncelikli ihtiyaçlarından biri de operasyon süreçlerinde bürokrasinin sadeleştirilmesi. Mevcut yönetmeliğe göre, bir firma taşıdığı her bir yük için ayrı bir izin belgesi almak zorunda kalıyor. AB’de ise bu belgeler süreli olarak veriliyor. Firmalar, istisnai durumlar dışında aynı güzergahta, aynı boyutlarda ve aynı koşullarda taşınan yükler için uzun süreli izin belgesi istiyor. Sektörün bir diğer talebi de bazı ağır yüklerin Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de gece taşınabilmesinin önünün açılması.
YÜK MÜHENDİSLİĞİ 20 İŞKOLUNA HİZMET ÜRETİYOR
● TALEPLERİMİZ YIL SONUNA KADAR KARŞILANACAK
AHMET ALTUNKUM/ YMB BAŞKANI:
Bu yönetmeliğin çıkması için 12 yıldır çalışıyoruz. Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü’nde 15 Ağustos’ta tüm tarafların katılımıyla yapılan toplantı bizi umutlandırdı. Taleplerimizin birçoğunun yıl sonuna kadar hayata geçirileceğinin söylenmesi inancımızı pekiştirdi. Maddelerin değişimi ile karayollarında ağır kaldırmamobil vinç ve ağır taşıma hizmetlerinde haksız rekabet önlenecek ve hizmet kalitesi yükselecek. Firmalarımızın yaptırdığı taşıma ve makina kırılma sigortalarına daha fazla anlam kazandıracak. Aynı zamanda uzun süreli izin belgesi düzenlenmesi, otoyol ve köprülerin kullanımı, ağır taşıma ve ağır kaldırma araçlarımızın hareketlerini kolaylaştırarak zamandan tasarruf sağlayarak maliyetleri düşürecek.
● 20 İŞ KOLUNA HİZMET ÜRETİYORUZ
TANER İÇTEN/YMB İCRA KURULU BAŞKANI:
Yük mühendisliği hizmetleri, 20’ye yakın iş koluna hizmet üretiyor. Yıllardır yasal standartları ve regülasyonları olmadan hem kendilerini hem de ülke ekonomisinin büyümesine katkı sağlayan şirketlerimiz ülkemizin sessiz ve kimliksiz kahramanları. Yük mühendisliği gerektiren kaldırma ve taşıma hizmetleri, Avrupa’da anormal olarak tanımlanan bir yükün bilimsel ve hataya yer vermeyen hesaplamalarla yapılan kaldırma ve taşıma faaliyetlerini ifade ediyor. Yıllardır sabırla ve fedakârlıkla ülkemiz için uzmanlığının önem ve değerini, pazar potansiyelini devletimizin ilgili kurum ve en üst düzey yöneticilerine anlatmaya çalışan firmalarımız bu yönetmelikle kimlik bulacak.
● SEKTÖR İKİ KAT BÜYÜYECEK
HAMZA AYDIN/AYDINTAŞ:
Hiçbir yetki belgesi zorunluluğu olmaması yük mühendisliği gibi ciddi uzmanlık gerektiren bir işe vinci olan herkesin girebilmesini sağlıyor. Bu da haksız rekabet yaratıyor. Zorunlu güvenlik önlemlerini bile almayan firmalar müşterilere teklif verebiliyor. Yeni regülasyonlarla sürdürülebilir rekabet ortamı oluşması için doğru yaptırımlar getirmeli. Bu durum müşterilerimizin uzmanlığımızı doğru bütçelendirmesini sağlarken, daha fazla istihdam, yeni araçekipman, teknoloji, ar-ge, emisyonların azaltılması gibi birçok yatırım fırsatı yaratacak. Böylece haksız rekabetin sürdürülebilir rekabete dönüşmesiyle ülke ekonomisine katkısını da 12 milyar dolardan 24 milyar dolarlara çıkmasını sağlayacak.
● KÜRESEL REKABET GÜCÜMÜZ ARTACAK
İBRAHİM KALMUK/YÜKSELEN VİNÇ:
Öncelikle gelişen uluslararası standartlarına uygun bir yönetmelik beklentimiz var. 70'li yıllarda taslak olarak hazırlanmış ve çeşitli düzenlemelerle günümüzde hala geçerli olan yönetmelik günümüz ihtiyaçlarına uygun, gelişen altyapıya göre yeni teknolojilere göre uyarlanmış regülasyonlar içermeli. Örneğin; yük ve tonaj ölçüleri, gabari ölçüleri, dingil başına düşen yük hesaplamaları güncellenmeli. Küreselleşen ve daha rekabetçi bir iş dünyasında, ülkemizin kalite standartlarını dünya ölçeğine yükseltmesi büyük önem arz ediyor. Ülkemizde çok başarılı iş paydaşlarımız uluslararası arenada çok başarılı işler çıkartıyorlar. Bu yönetmelik küresel olarak Türk şirketlerinin daha aktif rol üstlenmesini sağlayacağına ve iç pazarda sürdürülebilir ve adil bir rekabet ortamı getireceğine inanıyorum.
● GELECEK NESİLLERİ TEŞVİK EDECEK DURSUN
YABANCI/SÜRMENELİ VİNÇ:
Regülasyonlar olmadan bu işe yeni girenler kuralsız ve standartsız çok daha ucuza iş alarak haksız rekabet oluşturuyorlar. Bu durum uzmanlığa büyük yatırım yapan firmaları olumsuz etkiliyor. Yönetmeliğin bir an önce çıkması ve uygulanması gerekiyor. Bu yönetmeliğin uzmanlığın standartlarını ve kalitesini yükselteceğine inanıyorum. Pazar potansiyeli artan bir iş kolunda uzmanlığımızın gelecek kuşaklar için önemi daha da büyük olacak. Yönetmelik gelecek nesilleri uluslararası standartlarda iş yapmaya teşvik edecek.
●AFETLERDE VAZGEÇİLMEZ SEKTÖRÜZ
METİN GÜLEÇ/CENGAVER VİNÇ:
Yaşadığımız en büyük sorunlardan biri uzmanlığımızı bizleri tanımayan kurumlara anlatmak ve projelendirmenin detaylarını tanıtmak. Yaptığımız iş basit bir kaldırma ve taşıma operasyonu değil. Hataya yer vermeyen hesaplamalar gerektiriyor. Bu bütçelendirmeyi doğal olarak etkiliyor. Yaptığımız işin yatırım değeri ve uzmanlığın ciddiyetini fark edemiyorlar. Uzmanlığımız aynı zamanda acil durum ve afetlerde ülkemizin arama-kurtarma çalışmalarındaki enkaz kaldırmalarda olmazsa olmazını oluşturuyor. Fark edilmezse de ülke ekonomimiz için kamunun bildiğinden çok daha fazla katma değer üretiyoruz. Her önemli proje kaldırma-vinç ve taşıma ile gerçekleşiyor. Yönetmelik kaliteli rekabeti ve yatırımları artıracak ve işin uluslararası standartlarda yapılmasını sağlayacak.
SEKTÖR İSTEDİ, 5 KRİTİK MADDE TASLAĞA GİRDİ
Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü’nün (UHDGM) ev sahipliğinde yapılan toplantı kapsamında “Araçların Ağırlıkları, Boyutları ve Yüklenmelerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Taslağı"na ilişkin görüş ve taleplerin müzakere edilmesi sonucunda 5 konunun mevzuat çalışması kapsamında değerlendirilmesi uygun görüldü:
1- Adil bir taşıma ortamı için ceza yaptırımlarının güncellenmesi ve UHDGM tarafından taslak yönetmelikte taşıma faaliyetinin taraflarına ait sorumlulukların belirlenmesi konusunda çalışma yürütülecek.
2- Taslak yönetmelik içerisinde istisnai taşımalara ilişkin konuların yer alacağı, istisnai haller ve diğer ait teknik konuların belirlenmesine yönelik bir kurul oluşturulacak, kurul kararlarının uygulanmasının alt düzenleyici mevzuat ile sağlanacak.
3- Teknik değerlendirmeler neticesinde belli standartlar ile bazı ağır ve havaleli yük taşımacılığı yapan araçların otoyol kullanımına izin verilmesi, hız limitlerinin taşımaya göre artırılabileceği ve bu araçların gece sürüşü yapabilmelerine imkân sağlanması konularının taslak yönetmelikte değerlendirilmesi, ilaveten söz konusu araç çekicilerinin motor gücüne ilişkin gereklilikler yönetmelikte yer alacak.
4- Yük emniyeti konusunda gerekliliklerinin (yük emniyeti uzmanı tanımı ve mesleki yeterliliği, görev ve sorumlulukları, eğitim süreci, müfredat vb.) taslak yönetmelikte alt mevzuat olarak belirlenecek. Aynı süreç destek aracı sürücülerine yönelik de oluşturulacak.
5- Ağır ve havaleli yük taşımacılığı yapan işletmecilerin kendi bünyesinde taslak yönetmelik kapsamında (alt düzenleme) belirlenen gereklilikleri sağlamak koşuluyla yük emniyeti uzmanı bulundurabileceği gibi UHDGM tarafından yetkilendirilmiş firmalardan da bu hizmet sağlanacak.