1 yılda bloke olacak cep telefonu 'yenileme' sektörünü büyütecek

Selenay YAĞCI/İSTANBUL

Bir yıl boyunca sinyal almayan cep telefonlarının bloke edilmesi, yenileme sektörüne yarayacak. Cep telefonu, bilgisayar gibi atıl duran elektronik eşyaları yenileyerek ekonomiye kazandıran yenileme sektörünün uzun zamandır beklediği kanun teklifi, kabul edildi. Yasayla birlikte, 3,5 milyonluk klonlamanın da önüne geçilmesi beklenirken, çekmecelerdeki 6 milyon cep telefonu da yenileme sektörüne kazandırılacak. Atılan adımlarla toplamda 5 milyar TL ekonomiye kazandırılmış olacak. Son dönemde cep telefonlarının fiyatlarının artması üzerine, tüketiciler yenilenmiş cihazlara yöneldi. Talebin artmasıyla birlikte sektör, cep telefonunu yenileme merkezine satan tüketicilerin sayısını da artırmak için çalışıyor. Bu kararla birlikte çekmecelerde duran telefonların sektöre kazandırılması bekleniyor.

Kanun teklifi kapsamında haberleşme şebekeleri üzerinden hizmet almayan cihazların kullanım süresi 7 yıldan 1 yıla düşürüldü. Son sinyal alındığı tarihten itibaren bir yıl boyunca sinyal alınmayan cep telefonlarının IMEI numaraları BTK tarafından iptal edilecek. Sektöre göre farklı bir kullanıcı tarafından kullanılamayacak pasife olmuş telefonların atıl beklemesi yerine ekonomiye yeniden kazandırılması sağlanmış olacak. Türkiye’de her yıl ortalama 11 milyon sıfır cep telefonu satılıyor. Bunun 5 milyonu ikinci el piyasası oluşturuyor. Yenilenmiş cep telefonlarının telefon pazarındaki payı dünyada ortalama yüzde 20 iken, bugün Türkiye’de yenilenmiş telefon sektörü toplam telefon satışlarının yüzde 1’i bile değil. Ancak 2025 yılında bu oranın yüzde 15’e çıkması ve sektörün yıllık büyüklüğünün 1,5 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Karar ile birlikte yenileme sektörü beklenen ivmeyi yakalamış olacak.

“Yasadışı işlemlerin önüne geçilecek”

EasyCep CEO’su Mehmet Akif Özdemir, “Kanunla birlikte kötü niyetli kişilerin telefonları klonlaması ile ortaya çıkabilecek yasadışı durumlar engellenmiş olurken insanlar çekmecelerde atıl duran pasife olmuş telefonlarını Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilen firmalara satabilir. Bu anlamda alınan bu kararı oldukça önemli bir adım olarak görüyoruz” diye konuştu. Karar ile birlikte cep telefonunu yenileyenlerin sayısının artacağını söyleyen Özdemir, tüketiciler kullanmadıkları telefonlarını yıllarca çekmecelerde tutarak pasife olmasını beklemek yerine bir yıl dolmadan elden çıkarmak isteyeceklerini belirtti. Son dönemde yenilenmiş telefonlara olan talebin arttığını belirten Özdemir şöyle konuştu: “İster pasif olsun isterse kullanılabilir durumda olsun kullanılmayan telefonların çekmecelerde kalması yerine Ticaret Bakanlığı lisanslı yenileme merkezlerine getirilerek ekonomiye tekrar kazandırılmasını arzu ediyoruz. Bizler ne kadar çok kullanılmayan elektronik cihaz alırsak hem bu cihazlardan sağlayacağımız yedek parçalar hem de yenileyeceğimiz ürünlerle ürün çeşidimiz de artacak. Böylece döngüsel ekonomiyi desteklemenin, sürdürülebilir iş modelinin en güzel örneklerinden biri olan yenilenmiş cihaz sektörünün ülkemizdeki gelişimine de büyük katkı sağlanmış olacak.”

“Çekmecedeki telefon ekonomiye kazandırılacak “

Mobilfon Teknoloji A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı, MOBİSAD Yürütme Kurulu Üyesi Ömer Lütfi Soylu, düzenlemeyle önce vatandaşın sahip olduğu IMEI numarasının koruma altına alındığını vurguladı. Alınan kararın tüm telekomünikasyon sektörünü olumlu etkileyeceğini kaydeden Soylu, “Kayıtlı ve legal cep telefonu satışları artacak. Böylece sektörel istihdama da olumlu yansıması olacak. Ayrıca klonlama kaynaklı sorunların azalmasıyla sektörün imajına da olumlu katkısı olacak” dedi. Pek çok kişinin çeşitli sebeplerle kullanmadıkları cep telefonlarını elde tutmaya devam ettiklerini söyleyen Soylu, şunları söyledi: “Bu sebeplerin başında da güvenlik kaygıları ve kişisel bilgilerin başkalarının eline geçebileceği endişesi var. Bunlar haklı gerekçeler. Ancak bu telefonların IMEI’lerinin yasadışı yollardan, vatandaşın haberi olmadan kopyalandığı vakalar maalesef hiç de az değil. Yani kullanmadığınız cep telefonunu çekmecede saklamanız o telefonun IMEI’inin çalınmayacağı anlamına gelmiyor. Dolayısıyla vatandaşlarımıza kullanmadıkları cep telefonlarını atıl vaziyette tutmamalarını, çekmecelerde unutmamalarını ve bu telefonları ekonomiye kazandırmalarını tavsiye ediyoruz. Bu çerçevede, yenileme merkezleri vatandaşlarımıza kullanmadıkları cep telefonlarını satabilecekleri güvenilir ve avantajlı bir alternatif sunuyor.”

İPTAL OLAN CİHAZLAR YEDEK PARÇA OLABİLİR

IMEI iptali sonucunda bloke olacak cihazların yedek parça olarak değerlendirme imkânının da doğduğunu da hatırlatan EasyCep CEO’su Mehmet Akif Özdemir, “Tüketiciler güvenli bir şekilde telefonlarını yetkisi olan firmalara satarak tabiri caizse çekmece durarak çöp olmasını engelleyebilirler. Yedek parça ve ham madde olarak kullanılacak bu telefonlar ekonomiye tekrar kazandırılırken çevresel fayda da sağlanmış olacak” diye konuştu.

FİYATLAR TÜKETİCİYİ YENİLENMİŞE YÖNELTTİ

Savaş Kayacan, kur ve fiyat artışının beklentinin aksine sektörü diri tuttuğunu söyledi. Kayacan, “Apple ürünlerinin lansmanı ile fiyat skalasını yukarı çekmesi diğer markaları da tetikledi. Özellikle giriş segment cihazlar 2.000-3.000 TL aralığındayken şimdi 4.500-5.000 TL aralığına çıktı. Kur artışı ve vergi kalemlerinin yüksek olması nedeniyle cep telefonlarına yönelik taban fiyatlarında artışlar yaşandı. Bu da “yenilenmiş cep telefonu” satışlarını olumlu etkiledi. Sıfır ürün fiyatlarından dolayı daha fazla sadık kullanıcı, aynı marka model ürünün “+1 yıl garanti” ile tamamen yenilenmiş hâlini satın almaya yöneldi” dedi.