Taliban'ın etkisi arttıkça Afganlar ülkeyi terk ediyor

Deniz KILINÇ

Afganistan hükümetinin Taliban ile süregelen çatışmaları vatandaşların yasadışı yollarla göç etmesine yol açarken, milyonlarca Afgan’ın Batı’ya ilerlemesi göz sorunsalını birkez daha dünya gündemine taşıdı. Taliban’ın Afganistan’daki toprak kontrolü son dönemde genişliyor ve bu durum birçok kişinin can güvenliği sebebiyle başka ülkelere sığınmasına sebep oluyor. ABD Başkanı Joe Biden Afganistan topraklarındaki ABD askerlerini ülkeye geri çağıracağını açıkladı, Avrupa Birliği (AB) ise Afgan göçmenlere kapılarını açmaya yanaşmıyor.

IOM: 4 milyon 937 bin insan Taliban’dan kaçtı

Uluslararası Göç Örgütü (IOM) verileri, Aralık 2020 itibariyle Afganistan’da toplam 4 milyon 937 kişinin ülkede etkinliğini artıran Taliban nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kaldığını gösteriyor. Diğer ülkelere dışına yapılan göç 5 milyona yaklaşırken, Afganistan toprakları içindeki göç hareketi de artmış durumda.

2021 sonunda 1,5 milyon Afgan ülkelerini terk edecek

Geçmiş yıllarda Afganistan’dan yapılan göçler halihazırda yüksekken, ABD askerlerinin resmi olarak ülkeden çekilme kararı sonrası bu durum 2021’de de artmaya devam ediyor. IOM verileri, geçen ay ülkeyi terk eden Afganların sayısının yüzde 30 ila 40 arasında arttığını gösterirken, IOM Afganistan Acil Durum Yetkilisi Nick Bishop, bu artışın “uluslararası askeri birliklerin ülkeden çekilmesi ve ülke genelinde azalan güvenlikten” kaynaklandığını belirtiyor. IOM’un Afganistan’da evlerini terk eden vatandaşları izlediği Displacement Tracking Matrix (DMT) göstergeleri, her hafta 20 bin ile 30 bin Afgan vatandaşının ve 600 ila 700 Afgan ailenin yurtdışına kaçtığını gösteriyor. Bishop, Afganistan’daki uluslararası askeri birliklerin çekilmeye başladığı 1 Mayıs’tan önce 750 bin ila 1 milyon Afgan vatandaşının İran, Türkiye ve AB gibi ülkelere göç ettiğini fakat Taliban’ın ülkedeki etkinliğini artırmasıyla vatandaşların aileleriyle birlikte göç etmesine yol açtığını belirtiyor ve “Mevcut oranlarla, 2021 sonunda yaklaşık 1,5 milyon Afgan Batı ülkelerine göç edebilir” diyor.

Avusturya Başbakanı Kurz’un “komşu” gafı tepki çekti

Afganistan’dan yapılan düzensiz göç faaliyetleri hakkında açıklamalarda bulunan Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz’un Türkiye’nin Afganistan’a komşu ülke olduğu gafı sosyal medyada tepki çekti. BILD kanalına verdiği röportajda Avusturya’daki sert sınır dışı politikasının devam edeceğini belirten Kurz, “Yanlış anlaşılmasın ama eğer insanlar ülkelerini terk etmek zorunda kalıyorsa, Avusturya, Almanya veya İsveç gibi ülkeler yerine Türkiye gibi komşu ülkelere gitmeleri daha doğru olur diye düşünüyorum” dedi. Kurz’un bu gafı sosyal medyada tepki topladı ve Twitter kullanıcıları Kurz’a Afganistan’ın Türkiye’nin komşusu olmadığını gösteren harita fotoğraflarıyla yanıt verdi. Öte yandan Avusturya İçişleri Bakanı Karl Nehammer, ülke sınırındaki askeri birlik sayısını yüzde 40 artırdı. Avrupa genelinde en büyük Afgan topluluğuna ev sahipliği yaptıklarını belirten Nehammer, “Avusturya ve Almanya olarak AB’nin göçmen sorununu biz çözemeyiz” dedi. Avusturya’nın sert tutumuna karşılık Afganistan’da artan güvensizlik nedeniyle Finlandiya ve İsveç ise, Afgan vatandaşların sınır dışı işlemlerinin geçici olarak durdurulduğunu açıkladı.

“Rüşvet paketi” iddiaları

Sosyal medyaya yansıyan görüntüler, Afganistan’dan Türkiye’ye yüzlerce kişinin düzensiz olarak sığındığını gösterirken, muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) AKP iktidarını AB’den göçmenler karşılığında rüşvet almakla suçluyor. Sosyal medya üzerinden yayınladığı videoda CHP Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “’(AB) 3 milyar Euro daha fon aktaralım, 5 yıllık da bir mülteci anlaşması yapalım' diyor. Ama asıl ikinci iddia şudur ki, Brüksel'in Afganistan'dan kaçan sığınmacıları Avrupa'dan uzak tutmak için Türkiye'ye yeni bir rüşvet paketi önerme hazırlığıdır. Bu sefer rakamlar 500 bin ile 1 milyon arasında Afgan mülteci riskini gösteriyor” dedi.

Afganistan’da bu yıl en az 30 gazeteci öldürüldü

Terör sebebiyle belirsizlik içindeki Afganistan’da kâr amacı gütmeyen Nai kuruluşunun yayınladığı bir rapor, yıl başından bu yana ülkede en az 30 gazeteci ve medya çalışanının terör güçleri tarafından öldürüldüğünü ortaya koyuyor. Rapor en son can kaybının, Kabil’deki bir bomba patlaması sırasında gerçekleştiğini ortaya koyarken, gazeteciler ise hükümetin terör olaylarının yaygın olarak gerçekleştiği Belh kentinde medya çalışanları için yeterli önlemler almadığını ve buradaki gazeteciler hakkında bilgi vermediğini söylüyor. Söz konusu sav ise, Afganistan Başkan Yardımcısı Amrullah Saleh’in, diğer medya kuruluşlarına bilgi verdiği gerekçesiyle Bawar Media isimli medya şirketinin 26 işçisini kovmasının ardından geldi. Afganistan’daki gazeteciler için ABD’li gazetelerden oluşan bir komisyon ise ABD Başkanı Joe Biden ve Temsilciler Meclisi üyelerine, Afgan gazetecilere özel vize izni çıkarılması için iki yarı ayrı mektup yazdı.