Süveyş Kanalı olayında tazminat kavgaları başladı
Süveyş Kanal Otoritesi’nin (SCA) küresel ticareti 6 gün sekteye uğratan Ever Given’ı rehin almasına ve 916,5 milyon dolar tazminat istemesine ilişkin tahkim mahkemesi davasında, geminin Japon sahibi SCA’yı suçluyor ve ilk etapta 100 milyon dolar tazminat istiyor.
Hilal Sarı |Hilal SARI
Mart ayında Süveyş Kanalı’nı 6 gün boyunca tıkayan ve küresel ticaret hareketlerinde büyük aksamalara yol açan dünyanın en büyük konteyner gemilerinden Ever Given’ın Japon sahibi, tıkanmaya neden olduğu gerekçesiyle şirketten 916,5 milyon dolar tazminat talep eden Süveş Kanal Otoritesi’ni (SCA) suçluyor ve gemisini rehin tuttuğu için ilk etapta 100 milyon dolar tazminat talep ediyor.
İsmailia Ekonomi Mahkemesi’nin temyiz organında geminin rehin alınmasına ve SCA’nın maddi tazminat talep etmesine ilişkin cumartesi gerçekleşen oturumda Ever Given’ın sahibi Shoei Kisen’i temsil eden avukatlar SCA’nın kötü hava koşullarında suyoluna girmesine izin vererek hata yaptığını ve SCA’nın geminin herhangi bir yanlışına ilişkin bir ispat sunamadığını savundu. Ancak mahkeme dün verdiği kararda Ever Given'ın rehin alınmasına ilişkin Ever Given'ın Japon sahibi tarafından yapılan temyiz talebini reddetti.
Mahkemeye sunulan belgelerde gemi ve kanal otoritesinin kontrol merkezi arasında geçen tartışmaların da yer aldığı belirtilirken, Shoei Kisen avukatları gemiye kötü hava koşulları nedeniyle en az iki çekici römorkörün eşlik etmesi gerektiğini “ancak bunun olmadığını” söylüyor. Shoei Kisen, geminin kanala girişine izin vermekle ilgili bir hatası olmadığını söyleyen SCA’dan gemiyi rehin aldığı içinse 100 bin dolarlık bir tazminat ödemesi istiyor. Shoei Kisen avukatlarına göre geminin serbest bırakılması için yapılan çalışmalar “hukuki temellerde bir kurtarma operasyonu değil bu nedenle de SCA’nın gemi sahibinden tazminat talep etme hakkı yok.”
Aylarca belki yıllarca sürmesi beklenen Süveyş tazminat kavgalarında tarafları da biraz inceleyecek olursak: Geminin sahibi Japon bir şirket olan Shoei Kisen Kaisha. 120 yaşında bir Japon gemi inşa şirketinin alt şirketlerinden. Geminin operatörü ise geminin üzerinde de ismi görülen Tayvan merkezli Evergreen Group. Geminin mürettebat alımlarını da yapan teknik operatörü ise Alman yönetim danışmanlık şirketi Bernhard Schulte Shipmanagement. Bu şirket gemi sahi Shoei Kisen’in sigortacılarından oluşan bir konsorsiyumla birlikte bir soruşturma da başlatmıştı. Sigorta konsorsiyumuna Tokyo merkezli Mitsui Sumitomo Insurance öncülük ediyor. Tokio Marine ve Sompo Japan da bu konsorsiyumda. New York Times’ın bir haberine göre tıkanmadan dolayı kargo gecikmeleri yaşayan üçüncü parti tazminat taleplerinin bir kısmı da geminin bir diğer sigortacısı UK P&I Clup tarafından karşılanması olası. Tazminat talepleri 100 milyon doların üzerine çıkarsa devreye reasürans şirketleri de giriyor. Gemi sahibinin reasürans tarafından karşılanabilecek toplam üçüncü parti zararının 3,1 milyar dolar olduğu belirtiliyor.
Avustralya Perth'teki Curtin Business School'dan tedarik zinciri yönetimi profesörü Richard Oloruntoba, New York Times'a verdiği görüşte soruşturmalar tamamlansa da cevabın hala ortada olmayacağını, sonucun "kimin avukatının ve sözleşme hükümlerinin daha iyi olduğuna göre değişeceğini" söylemişti.
Mısır, benzer bir olayın tekrar yaşanmasını istemediği için geminin sıkıştığı yere yakın bir bölgede kanal trafiğini rahatlatmak için genişleme çalışması yapıp derinliği de artıracağını duyurmuştu.