Rusya karşıtı ABD-AB ittifakının ilk sinyalleri

Deniz KILINÇ

Rus muhalefet lideri Alexei Navalny’nin 2,5 yıl hapis cezasına çarptırılmasının ardından Rusya’da Navalny için baş gösteren protestolar, ABD ve AB arasındaki ittifakı güçlendirerek, Rusya’nın Batı ile ilişkilerini sallandırıyor. Kremlin’in Alman, İsveç ve Polonyalı diplomatları söz konusu eylemlere katıldıkları gerekçesiyle sınır dışı etmesinin ardından benzer bir hamle de AB ülkelerinden gelirken, ABD de Rusya karşıtı ittifak tarafında yer aldı.

Çin’le ilgili ilk söylemlerinde de özellikle Sincan ve Hong Kong konularında sert ifadeler kullanan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Rusya’da meydana gelen gösterilerin hükümetteki yolsuzluktan kaynaklandığını söyledi. Ayrıca eşitlik ve insan hakları konularına sık sık vurgu yapması beklenen Biden hükümetinin Rusya’nın başını önümüzdeki dönemde ağrıtması bekleniyor.

Karşılıklı diplomat sınır dışı ettiler

Rus hükümetinin Navalny protestolarına destek verdikleri iddiasıyla Alman, İsveç ve Polonyalı diplomatları sınır dışı kararı, AB’den de tepki topladı. Söz konusu AB üye ülkeleri de buna karşılık kendi ülkelerinde faaliyet gösteren birer Rus diplomatı “istenmeyen kişi (persona non grata)” ilan etti. İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde Twitter hesabından yaptığı paylaşımda bu kararın “yalnızca görevini yapan İsveçli bir diplomatı sınır dışı etmeye” karşı açık bir yanıt olduğunu belirtirken, Alman Dışişleri Bakanlığı Rus kararının “herhangi bir gerekçesi olmadığını” savundu.

Gelişmelerin ardından AB yasa yapıcıları bütün üye ülkeleri “Almanya, İsveç ve Polonya’yı desteklemeye” davet etti ve AB ile Rusya ilişkilerinde “insani haklar, demokratik değerler ve temel özgürlük odaklı” yeni bir strateji çağrısı yaptı. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borell de geçtiğimiz günlerde Rusya’nın giderek AB’den bağını kopardığını söylemiş ve “Şimdi bir yol ayrımındayız” demişti.

“Navalny milyonlarca Rus'un sesi”

Atlantik’in öteki yakasında ise ilk röportajlarından birini CNN’den gazeteci Wolf Blitzer'e veren yeni Dışişleri Bakanı Blinken, Navalny’i destekleyen ifadeler kullandı. Blinken, Navalny’nin tutukluluk kararı kapsamında Rus hükümeti ve Başkanı Vladimir Putin’in, milyonlarca Rus vatandaşını temsil eden sesleri bastırmaya mecbur kaldığını belirtti. “Rus halkı yolsuzluk ve siyasal yozlaşmanın hakim olduğu devlet düzeninden bıktı” diyen Blinken, ABD’nin Navalny’nin yanında kendi hakları için başkaldıran diğerleri gibi Rusya’daki olaylar kapsamında diğer ülkelerle birlikte çalıştığını vurguladı. Öte yandan Navalny’ye yönelik suikast girişiminde bir kimyasal silah kullanıldığını hatırlatan Blinken, bu durumun Rusya’nın da bağlı olduğu Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’ni ihlal ettiğini vurguladı.

“Dış mihrakları suçlamak hata”

Navalny protestolarının Rus lider Putin’in ülke üzerindeki kontrolünde bir zayıflığa yol açıp açmayacağıyla ilgili sorulan bir soruya Blinken, protestoların “derin bir memnuniyetsizlik sinyali verdiği” yorumunu yaptı ve “Rus hükümetinin ülkede olup bitenler sebebiyle ABD veya Avrupa Birliği üye ülkeleri gibi aktörleri sorumlu tutmasının bir hata olacağını düşünüyorum” dedi.

12 Şubat’ta Navalny protestoları

On yılı aşkın bir süredir hükümetin yolsuzluk yaptığı gerekçesiyle Putin’in en büyük eleştirmenlerinden biri olarak bilinen Alexei Navalny, bir İkinci Dünya Savaşı gazisine hakaret ettiği gerekçesiyle 12 Şubat’ta yeniden hakim karşısına çıkacak. 17 Ocak’ta tutuklandığından beri Navalny’ye destek vermek isteyen binlerce Rus başta başkent Moskova olmak üzere ülkenin çeşitli bölgelerinde sokaklara dökülmüş ve sert polis müdahalesinin görüldüğü eylemlerde binlerce kişi gözaltına alınmıştı. Navalny’nin ikinci duruşmasının düzenleneceği 12 Şubat’ta protestocuların yeniden bir araya gelmesini bekleyen hükümetin, duruşmanın düzenleneceği Babushkinsky Eyalet Mahkemesi ve çevresinde güvenlik önlemlerini artırması çok sayıda polisi görev başına çağırması bekleniyor.