Küresel enflasyon zirveyi geride bıraktı

Son 30-40 yılın rekor seviyeleriyle 2022’ye damgasını vuran küresel enflasyon, hızını kaybediyor. Uzmanlara göre, yüzde 12,1 ile zirveyi gören enflasyonda, 2023 iniş yılı olacak. Almanya başta olmak üzere İngiltere, İspanya, Portekiz, Polonya ve Danimarka dahil birçok Avrupa ekonomisinde üretici fiyatları da düşmeye başladı. S&P Global satınalma yöneticileri anketlerine göre ABD’de de enflasyon hız kesiyor. Ancak merkez bankalarının hedefi olan yüzde 2 düzeylerine 2023’te de ulaşılması beklenmiyor. The Economist’te yer alan “Küresel resesyon bile enflasyonu düşüremeyebilir” başlıklı analizde enflasyonun aşağı çekilmesinin kolay olmayacağına vurgu yapılıyor. Analizde, resesyona rağmen istihdam piyasasındaki güçlü seyir ve ücret enflasyonunun fiyat baskılarının devam etmesine yol açabileceğine işaret ediliyor. Ayrıca, enerjide ilave arz kesintileri ve Çin’in karantinaları gevşetmesinin de enflasyondaki düşüşü sınırlayabileceği belirtiliyor.

Uzmanlara göre ana göstergeler küresel enflasyonun zirve yaptığını ve önümüzdeki dönemde düşeceğini gösteriyor. Financial Times’a konuşan birçok ekonomist 2022 yılında tarihi rekor düzeylere ulaşan küresel enflasyonun bu rekor düzeylerden düşmeye başladığına işaret eden verilere vurgu yapıyor.

Fabrika çıkış fiyatları, navlun ve emtia fiyatlarındaki artışın yavaşladığı aktarılan analizde enflasyon beklentileri de rekor düzeylerden düşmeye başlamış durumda. Küresel tedarik zincirlerindeki fiyat baskıları da düşüş eğiliminde. ABD Merkez Bankası (Fed) başta olmak üzere, merkez bankalarının - Türkiye hariç - koordine şekilde faizleri artırması fiyat baskılarını bir nebze azaltmaya başladı.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s tahminlerine göre küresel enflasyon ekim ayında yüzde 12,1 ile tarihi rekorunu gördü.

Kuruluşun başekonomisti Mark Zandi “Enflasyon muhtemelen zirveyi gördü. Yüzde 12,1 tüketici fiyatlarının gördüğü en yüksek düzey olacak” değerlendirmesini yapıyor. Capital Economics ise gelişmek- Küresel enflasyon uzmanlara göre yüzde 12,1 ile zirveyi gördü ve 2023 enflasyonun hız kestiği bir yıl olacak. Ancak merkez bankalarının hedefine 2023’te de ulaşılması beklenmiyor. Ancak enerji ve Çin düşüşü durdurabilir. te olan pazarlarda enflasyonun zirveyi daha da önce gördüğünü Brezilya, Tayland ve Şili’de fiyatların düştüğünü aktarıyor.

Capital Economics başekonomisti Jennifer McKeown küresel manşet enflasyonun 2023’te talebin zayıflamasına bağlı olarak birçok emtiada fiyatların gerilemesiyle birlikte düşmeye başlayacağını öngörüyor. Kuruluşun tahminlerine göre “Gıda ve enerjinin enflasyona etkisi azaldıkça gelişmiş ekonomilerde önümüzdeki altı aylık dönemde manşet tüketici enflasyonlarından 3 puan düşecek”.

Almanya başta olmak üzere İngiltere, İspanya, Portekiz, Polonya, Danimarka da dahil birçok Avrupa ekonomisinde üretici fiyatları da düşmeye başladı. Almanya’da ekim ayında üretici fiyatları bir önceki aya göre yüzde 4,2 düşerek 1948’den bu yana en keskin aylık düşüşü kaydetti. ABD ve İngiltere’de de yıllık üretici enflasyonu yazın başından bu yana yavaşlıyor. G20 ekonomilerinin bir çoğunda ekim ayında üretici enflasyonu düşmese de yıllık bazda yavaşlamaya başladı. Reuters ekonomistleri Euro Bölgesi’nde çarşamba günü yayınlanacak kasım enflasyonunun ekimdeki yüzde 10,6 düzeyinden yüzde 10,4’e gerilemesini bekliyor. Birçok ekonomist enflasyonun İngiltere, Euro Bölgesi ve Avustralya’da bu çeyrekte zirve yapıp düşmeye başlayacağını öngörüyor.

S&P Global satınalma yöneticileri anketlerine göre ABD’de de enflasyon hız kesiyor. İmalat ve hizmet sektöründe maliyetler kasım ayında Aralık 2020’den bu yana en düşük hızda artıyor.

Merkez hedeflerine uzun süre ulaşılamayacak

Küresel enflasyonda rekor düzeylerden düşüş beklense de, uzmanlara göre merkez bankalarının hedeflerine uzun bir süre ulaşılamayacak. Çoğu merkez bankasının hedefi enflasyonun yüzde 2 düzeylerinde olması. Ancak PGIM Fixed Income Avrupa Başekonomisti Katharine Neiss’ın da ifadeleriyle “Enflasyonda gelişen dünyada birçok ekonomide hedef olan yüzde 2 düzeyine hızlı bir düşüş beklemeyin”. Enerji ve gıda fiyatlarının hariç tutulduğu çekirdek enflasyon birçok ülkede manşet enflasyondan daha sonra zirve yapacak. Yüksek enerji fiyatlarının tedarik zincirine olan yansıması yavaşça azalacak. Citi uluslararası ekonomi küresel direktörü Nathan Sheets de aynı fikirde: “Birçok gösterge birçok üründe enflasyonun keskin şekilde düşeceğine işaret etse de, yüksek enflasyon bir süre daha, en azından gelecek yılın büyük bir kısmında devam edecek”. The Economist’te yer alan “Küresel resesyon bile enflasyonu düşüremeyebilir” başlıklı analizde de enflasyonun düşmesinin kolay olmayacağı, resesyona rağmen istihdam piyasasındaki güçlü seyir ve ücret enflasyonunun fiyat baskılarının devam etmesine yol açabileceği vurgulanıyor. Bu hafta ABD'de açıklanacak istihdam piyasalarına ilişkin verilerin, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) aralıktaki para politikası kararı öncesinde beklentiler üzerinde belirleyici olması öngörülürken, para piyasalarında bankanın gelecek ayki toplantıda yüzde 75 ihtimalle 50, yüzde 25 ihtimalle 75 baz puan faiz artıracağı fiyatlanıyor.

Enerji darboğazı ve Çin düşüşü durdurabilir

Bazı ekonomistler enerji darboğazının kötüleşmesi ve Çin ekonomisinin karantinalardan çıkması durumunda enflasyondaki düşüşün yavaşlayacağı görüşünde. Küresel petrol fiyatları arz kesintileri karşısında hala hassas durumda ve Avrupa Birliği’nin Rus petrolüne ambargo uygulamaya başlaması Hargreaves Lansdwon yatırım ve piyasa analisti susannah Streeter’a göre Euro Bölgesi ve İngiltere’de fiyatların yüksekleme devam etmesiyle sonuçlanabilir. Rusya’nın tavan fi yat uygulaması karşısında petrol ve doğalgaz arzını daha da azaltması da yine fi yat baskılarını artırabilecek bir unsur olarak görülüyor. Ayrıca Çin ekonomisinde şu anda yaygın gösterilere neden olan sıfır COVID politikalarından vazgeçilmesi durumunda da hem enerji hem emtia fiyatlarında yeniden bir sıçrama görülmesi olası.