E-ticaret devi hava kargoya kafa tutuyor

Hilal SARI

Hava kargoya küresel devlerin ilgisi de artarak sürüyor. Bünyesindeki Amazon Air ile yeni kapasitelere hazırlanan e-ticaret devi Amazon, kendisini 3’üncü partilere gönderi hizmeti sunan bir yapı olarak konumlandırıyor. Dünyanın üçüncü büyük denizcilik şirketi Fransız CMA CGM bünyesinde hava kargo birimi açmış, İngiltere merkezli Ceva Logistics de filo kiralayarak hava kargo hizmeti vermeye başlamıştı.

Küresel e-ticaret sektörünün en büyük ve öncü oyuncularından ABD’li Amazon, artık sadece bir e-ticaret şirketi değil. Sadece ABD’deki teslimatları için günde 164 hava kargo seferi gerçekleştiren Amazon, artık kendini 3. partilere gönderi hizmeti sunan bir şirket olarak da konumlandırıyor. COVID-10’la birlikte yolcu uçakları tarafında sert düşüş yaşayan kapasiteler, Amazon gibi devlerin kendi işini kendisi halletmeye girişmesiyle sonuçlandı. ABD’nin UPS ve FedEx gibi hava taşımacılığı yapan lojistik devleriyle aynı pazarda vites yükselten Amazon, dijitalleşmeyle giderek büyüyen bu pastadan daha büyük bir dilim istiyor. Pandemi döneminde hava kargo faaliyetleri hızla büyüyen şirketin sadece son altı aydaki uçuş faaliyetlerinin yüzde 17 arttığı belirtiliyor.

COVID-19 pandemisinin hızlandırdığı e-ticaret Amazon’un hava kargo operasyonlarını 2020’den bu yana hızla büyütmesine de neden oldu. Konuya ilişkin akademisyenler tarafından hazırlanan ve Financial Times’da sonuçları yer alan bir rapor, Amazon’un hava kargo konusunda yavaşlamaya niyeti olmadığı ve bu durumun uzun yıllardır FedEx, UPS ve USPS tarafından domine edildiği ABD pazarında sektörün çehresini kökten değiştirebileceğini öngörüyor. Cincinnati’de ağustos ayında çok büyük bir lojistik merkezi de açan şirketin artık ABD’deki üreticilerin yüzde 70’ine sadece 100 mil (160 km) uzaklıkta hava kargo hizmet merkezi bulunuyor. Amazon Air, e-ticaret devinin ABD’de gönderileri 30 dakika içinde tüketiciye ulaştırma taahhüdü bulunan ve bunu Prime Air uçaklar ve drone gibi otonom hava araçlarıyla gerçekleştiren Prime Air hizmetlerinin de bulunduğu hava kargo birimi. Bundan sadece bir yıl önce Amazon Air bulunan bir havalimanına 100 mil uzakta olan ABD’li tüketicilerin oranı yüzde 54’tü. Şirket ayrıca 2040 yılı için koyduğu “net sıfır karbon emisyonlu şirket olmak” hedefiyle sektörün sürdürülebilirlik kapsamındaki dönüşümünün de öncülerinden. Şirket Temmuz 2020’de 6 milyon galon biyoyakıt satın aldığını duyurmuş, bunun filonun emisyonlarını yüzde 20 düşüreceğini söylemişti.

Rapora göre Amazon Air’in filosunda sadece 74 uçak var. FedEx’in 468, UPS’in 283 kargo uçağı bulunan filolarına göre bu rakam hala küçük. Ancak Los Angeles yakınlarındaki 700 bin fitkare hava kargo merkezi ve yeni açılan 800 bin fitkare hava kargo merkezi, uzmanlara göre şirketin hava kargo kapasitesini önümüzdeki dönemde de artıracak. Almanya Leipzig’deki merkezin de Avrupa’nın Noel sezonunda kritik merkezlerden biri olması bekleniyor. Bazı sivil toplum kuruluşları Amazon’u ABD’deki merkezleri siyah vatandaşların daha çok bulunduğu bölgelerde açması nedeniyle “çevresel ırkçılıkla” suçlamış ve e-ticaret devinin son genel kurulunda konunun araştırılması önerilmişti.

Deniz ve kara taşımacılığının devleri de hava kargoya giriş yaptı

Hava kargoya talepte keskin bir artış yaşanması sonrası sektöre sadece e-ticaretten değil, deniz ve kara taşımacılığı sektöründen de büyük oyuncular giriş yapmaya başladı. Geçtiğimiz yıl pandemi devam ederken bünyesinde hava kargo birimi açan Fransız denizcilik şirketi CMA CGM dünyanın en büyük 3. konteyner şirketi. 2. çeyrekte net karını bir yıl öncesine göre yüzde 2.500 artıran şirket, 3,5 milyar dolarla rekor kâr açıkladı. Yıldırım Holding'in de yüzde 20 hissesi bulunan şirketin hava kargo birimi geçtiğimiz günlerde İstanbul'a da kargo uçuşları başlatmıştı. Türkiye'deki operasyonları için Amazon'un bir anlaşma yaptığı Ceva Logistics’te 20 yıl görev yapmış Küresel hava kargo tedarik ve kapasiteden sorumlu başkan yardımcısı David Lara’nın online hava kargo rezervasyon portalı CargoAi’nin danışma kuruluna atanması da yine lojistikte hava kargo yönünde yaşanan kaymanın sonuçlarından. Salgın sırasında üretim hatlarının devamlılığı için kiralık hava kargo seferleriyle tedarik zincirlerin devamlılığını sağlayan İngiltere merkezli lojistik devi Ceva Logistics hava kargoculara kafa tutan Amazon’un Türkiye lojistik operasyonlarını üstlenen şirketler arasında. Nisan ayında duyurulan anlaşma kapsamında Ceva Logistics, Amazon’un Gebze’de inşa ettiği tesiste ürünlerinin depolanması, stok yönetimi ve dağıtımından sorumlu olacak. Ancak Amazon Ceva Logistics üzerinden sadece kendi ürünlerinin gönderisini sağlamıyor ve üçüncü parti lojistik hizmetleri de veriyor.