Çin'in yatırım planı, metale destek verecek

Evrim KÜÇÜK

Son 5 yıllık kalkınma planı çerçevesinde teknolojik olarak kendi kendine yetme hedefi koyan Çin, ülke genelinde bulut bilişim, büyük veri, yapay zeka, 5G, sanayi interneti gibi yeni tip altyapı tesislerine yatırım hamlesi başlattı. Gelecek yıllarda hızlanması beklenen metal yoğun bu projelere yatırımlar, dünyanın en büyük metal ithalatçısı ülkede bakır, alüminyum ve özel çelik ürünlerine talebin artması anlamına geliyor. Talebin, uluslararası piyasalarda metal fiyatlarını yukarı çekmesi bekleniyor. Çin ekonomisinin canlanması ve ‘yeni altyapı’ projelerine yatırımların artması, küresel emtia piyasalarına destek oluyor. Çin hükümeti ülke genelinde bulut bilişim, büyük veri, yapay zeka, 5G, sanayi interneti gibi yeni tip altyapı tesislerine yatırım hamlesi içinde. Bu yılın üçüncü çeyreğinde ülkede birçok yeni altyapı tesisi inşası start aldı ve metal yoğun bu yatırımların gelecek yıllarda hızlanması bekleniyor. Bu da ülkenin metal talebinin atması ve uluslararası piyasalarda metal fiyatlarının destek bulması anlamına geliyor.

Çin’in 14’üncü Beş Yıllık Kalkınma Planı çerçevesinde bilimsel araştırma ve kritik teknolojilere daha fazla kaynak ayıracağı açıklandı. Örneğin çip, yarı iletken, yazılım, hassas makineler, ince kimyasallar, gelişmiş robot, yeni malzemeler, havacılık teknolojisinde Çin’in dışa bağımlılığına son vermesi hedefleniyor. Bilim ve teknoloji açılarından kendi kendine yetmeyi hedefleyen Çin’in, GSYH içindeki Ar-Ge payını 2020'deki yüzde 2,5'ten (350-400 milyar ABD Doları) 2025'te yaklaşık yüzde 3'e (600-650 milyar dolar) çıkarması bekleniyor.

İngiliz ekonomik araştırma ve danışmanlık firması Capital Economics'in Emtia Piyasası Analisti Caroline Bain, Çin'in "metal yoğun" altyapı tesisleri projelerine büyük ölçekli yatırımlarının uluslararası metal piyasaları için müjde niteliğinde olduğunu söylüyor. Fitch Solutions da, son raporunda Çin'in 'yeni altyapı' planını hızlandırmasının, birincil metallerin aksine yüksek kaliteli metallerin üretimini artıracağını tespitinde bulunuyor.

Fitch: Hafif metal talebinde güçlü artış bekleniyor

Raporda şöyle deniliyor: “5G ağları, veri merkezleri ve yapay zeka sistemlerini içeren yeni altyapı projeleri, ulaştırma ve enerji altyapısı, yani ultra yüksek voltaj (UHV) teknolojisi, şarj istasyonları ve yüksek hızlı demiryolu inşaatlarında önemli miktarda metale ihtiyaç duyulmakta. Özellikle daha hafif ve daha gelişmiş metal gereksinimi artıyor.”

Fitch bu kapsamda, Çin'in yüksek kaliteli bakır, alüminyum ve çeliğe yönelik yurt içi talebinin 2020'den itibaren güçlü bir artışla karşı karşıya kalacağını belirterek şöyle diyor: “Hükümetin metal üretim değer zincirini büyütmeyi ve devlete ait metal işletmelerin yüksek kaliteli üründe pazar payını güçlendirmeyi hedefliyor.” Fitch, sektördeki KİT’lerin bu hamleden en çok fayda sağlayacak kuruluşlar olacağını ifade ediyor.

1 milyon ton alüminyum 32 milyon ton özel çelik

Fitch, Çin'deki yeni altyapı projelerinin sadece bu yıl 1 milyon tona yakın yüksek kaliteli alüminyum ve 32 milyon ton özel üretim çelik gerektireceğini ve her iki metale yönelik yerli talebin yüzde 3’ünü oluşturacağını tahmin ediyor. Daha fazla projenin devreye girmesiyle bu rakamın 2021 ve 2022'de yükselmesi bekleniyor. Söz konusu metallerin tüketiminde, UHV güç kabloları, şehir içi toplu taşıma, yüksek hızlı tren ve 5G ağ baz istasyonları başlıca talep kaynağı olacak.

Çin Metalurji Endüstrisi Planlama ve Araştırma Enstitüsü'ne göre, özel içerikli çeliklerin kapsamına farklı metal içeriği ve farklı karbon oranına sahip, ek eritme ve işleme gerektiren, ayrıca inşaat demiri gibi normal çelik ürünlerden daha yüksek fiziksel performansa sahip ürünler giriyor. Fitch, Çin'in 14. Beş Yıllık Planı’nın, bir önceki beş yıllık plandaki gibi metal sektöründeki KİT'lerin pazardaki hakimiyetini artırma arzusunu yansıttığına inanıyor . Bu da özellikle çelik sektöründe önemli sonuçlar doğurabilir. 2015 sonunda pazardaki toplam payı yüzde 25 olan en büyük 10 üreticinin çelik üretimindeki payı 2019 sonu itibariyle %37’ye çıkmış durumda.

Bakır talebi yılda 232 bin ton artacak

Ülkenin bakır tüketiminin de altyapı yatırımlarıyla artması bekleniyor. Uluslararası Bakır Birliği (ICA), Çin'deki bakır tüketiminin, daha yüksek verimli endüstriyel motorların ve dağıtım transformatörlerinin kurulması, yeni demiryollarının elektrifikasyonu ve endüstriyel amaçlı yeni enerji araçları (NEV'ler) nedeniyle 2025 yılına kadar yılda 232 bin ton artacağını tahmin ediyor.

Çin, uluslararası bakır sözleşmesi başlatıyor

Dünyanın en büyük endüstriyel metal ithalatçısı ve tüketicisi Çin, metal piyasalarında daha fazla söz sahibi olmak için harekete geçti. 2018 yılında uluslararası ham petrol işlemlerine start vererek Brent ve Batı Teksas petrolüne rakip yaratan Çin, şimdi de Şanghay Uluslararası Enerji Borsası’nda (INE) bakır kontratını yabancı yatırımcılara açıyor. INE’nin kontrolündeki Şanghay Vadeli İşlemler Borsası’nın (ShFE) şu an sunduğu bakır vadeli işlemleri sunuyor ama bu yabancı katılımcılara açık değil ve katma değer ve ithalat vergilerine tabi. 19 Kasım’dan itibaren ise yabancılar bakır işlemlerine başlayacak. Analistlere göre, Şanghay’daki işlemler gösterge Londra Metal Borsası (LME) sözleşmesiyle oldukça etkili bir şekilde arbitraj fırsatları sunabilir.

Çin bakır piyasalarında önemli bir role sahip. Küresel bakır üretiminin ve bakır alaşım yarı mamul üretiminin neredeyse yarısını gerçekleştiren Çin, aynı zamanda dünyanın en büyük işlenmemiş bakır, bakır cevherleri ve konsantreleri ithalatçısı. İşlenmemiş bakır ithalatı yılın ilk dokuz ayında, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 41 artarak 4.99 milyon ton olarak gerçekleşti. Şanghay Vadeli İşlemler Borsası (ShFE), alüminyum ürünleri üretimine odaklanmanın bir parçası olarak alüminyum çubuk vadeli işlemleri kontratı başlatmak için de çalışıyor.