Brezilya çeliğinde ralli!

EVRİM KÜÇÜK

Türkiye gibi dünyanın en büyük 10 çelik üreticisi arasında yer alan Brezilya’da fiyatlar son iki aydır hızlı bir yükseliş içinde. Hazirandan bu yana Brezilya çeliği yüzde 20 yükselerek ton başına yaklaşık 580 dolara çıktı. Talebin beklentilerden hızlı toparlanması nedeniyle fiyat artışının ekim ayında da süreceği tahmin ediliyor. Brezilya yıllık 30 milyon tonun üzerinde üretimiyle Türk çeliğinin rakipleri arasında. Ayrıca Türkiye’nin bu ülkeye ihracatı da bulunuyor. Şu an iç piyasada Brezilya çeliğinin Türk çeliğinden iskontolu satıldığı belirtiliyor.

Koronavirüs salgını krizi sonrasında Brezilya çeliğine beklenenden daha güçlü talep gelmesi, buna karşın ham çelik üretiminin tecrit tedbirlerine bağlı olarak düşmesi, iç piyasada tedarikin yavaş bir toparlanma göstermesine neden oluyor. Arz ve talep arasında yaşanan bu dengesizlik, haziran ayından bu yana toplamda çelik ürünleri fiyatlarında yaklaşık yüzde 20 oranında artışa yol açtı. Pandemi çelik tüketimini düşürmüş, üreticiler yıllık talepte en az yüzde 30 oranında bir daralma bekleyerek nisan ve mayıs aylarında kapasite kesintisine gitmişti. O dönemde otomotiv sektöründe üretimin durma noktasına gelmesi, inşaat sektöründe büyük bir yavaşlama görülmesi nedeniyle çelikte hızlı bir canlanma uzak bir ihtimal olarak görülüyordu. Yılın ilk çeyreğinde Brezilya’nın GSYİH’si yüzde 2.5 gerilemiş, ikinci çeyrekte ise düşüş yüzde 9.7 olarak kaydedilmişti.

Birçok sektörde talep hareketlendi

Ancak otomotivde işler hala iyi gitmemesine karşın inşaat, rüzgar-güneş enerjisi, beyaz eşya, yol ve tarım ekipmanları gibi birçok sektörde normalleşme yaşanması çelik talebini bir anda hareketlendirdi. Distribütörler azalan stoku yerine koymak için dökümhanelerden yüklü alım yapmaya başladı.

Normalde iki üç hafta olan teslimat tarihlerinde ise üç-altı haftaya varan aksamalar yaşanmaya başladı. Bazı distribütörler, neredeyse aralık ayına kadar ürüne erişimin imkansız hale geldiğinden yakınıyor. Özellikle 4 mm, 5.5 mm ve 6.5 mm inşaat demiri almanın güçleştiğini anlatan inşaat firmaları, çelik sıkıntısı nedeniyle bazı projelerin ertelenmesinin gündeme geldiğini aktarıyor.

Türk ve Çin ürünlerine karşı iskontolu satılıyor

Bu şartlar altında çelik üreticileri marjlarını artırmak ve Brezilya limanlarındaki ithal ürün fiyatlarıyla denge sağlamak için fiyatlarını yükseltiyor. Brezilya Reali’nin dolar karşısında değer kaybetmesi ve uluslararası piyasalarda fiyatların artmasının da etkisiyle spot piyasada fiyat artışları hızlandı. Yılbaşından bu yana Brezilya sıcak haddelenmiş rulonun (HRC) fiyatı eylülün ilk haftası itibarıyla yılbaşından bu yana yüzde 28.2 artarak 3.090 real/ton yani 583 dolar/ton seviyesine çıktı. S&P Global Platts tarafından yapılan hesaplamalara göre fiyatlar hala Çin çeliğine göre yüzde 10’dan fazla iskontoyla satılıyor.

10 mm inşaat demirinde ise yüzde 18 ralli yaşandı, fiyatlar 2.805 real (529 dolar) düzeyine çıktı. Ancak fiyatların halen Brezilya limanlarında Türk inşaat demiri için teslimat fiyatının yüzde 14 altında kaldığı belirtiliyor. Eylül ayı sevkıyat siparişlerinin tamamlandığını belirten kaynaklara göre, ekim ayında fiyatlarda yüzde 10-15 daha artış yaşanması mümkün.

"Demir cevherinde gücümüzü koruyoruz” mesajı

Çin'in giderek artan demir cevheri talebi piyasalarda endişe yaratıyor. Ülkenin en büyük tedarikçilerinden Brezilya ise Çin'in demir cevheri talebini karşılama kapasitesi konusunda korkuya kapılacak bir durum olmadığı güvencesi veriyor. İnşaat ve imalat sektörünün on yıl önce görülen faaliyet seviyelerine ulaşmasıyla demir cevheri fiyatları geçen hafta altı buçuk yılın en yüksek seviyesini vurdu . Geçtiğimiz üç ayda Çin'in demir cevheri ithalatı yıllık yüzde 20 artarken, yılbaşından bu yana artış ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11 olarak gerçekleşti. Brezilya Jeoloji, Madencilik ve Maden Dönüşüm Bakanı Alexandre Vidigal’in verdiği bilgiye göre ülkenin madencilik şirketlerinin yaptığı üretimin değeri 2020'nin 2. çeyreğinde ilk çeyreğe oranla yüzde 9 7.5 milyar dolara çıktı. Ülkenin maden üretiminin yüzde 59'unu temsil eden Brezilya'nın demir cevheri ihracatı, 2020 yılının ilk çeyreğine göre yüzde 6 güçlenerek 5 milyar doları buldu. Brezilyalı madencilik devi Vale, ihracatın temmuzda aylık bazda yüzde 60 artarak 33.4 milyon tona ulaşmasıyla salgın öncesi düzeydeki operasyonlarına geri dönüyor.

Vidigal, "Bunlar, sektörün toparlanma eğilimine işaret eden ve maden endüstrisinin ülkenin ekonomik iyileşmesinde önemli bir rol oynayabileceği konusundaki beklentimizi güçlendiriyor" dedi.

Kapasite kullanımı yüzde 60 ile düşük seviyelerde

Ulusal çelik enstitüsü Aço Brasil'e göre, yerel pazardaki iyileşmeye rağmen, şu an 51.5 milyon ton/yıl olan ham çelik kurulu kapasite kullanımı oranı yüzde 60.5 ile oldukça düşük bir seviyede. Nisan ayında bu oran yüzde 42,2'ye kadar düşmüştü. Uzmanlara göre Brezilya çelik üreticileri için sürdürülebilir seviye, 2008'den beri görülmeyen yüzde 80. Salgının en yoğun olduğu dönemde Brezilyalı çelik üreticileri yüksek fırınlardan 13'ünü kapatırken, bunlardan sadece dördü kademeli olarak yeniden faaliyete geçti. Aço Brasil verilerine göre, ocak-temmuz döneminde Brezilya ham çelik üretimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14 düşüşle 17,1 milyon ton olarak gerçekleşti. Aynı dönemde haddelenmiş ürün üretimi yıllık yüzde 13 düşüşle 11,7 milyon ton olurken, satışa sunulan yarı mamul üretimi ise yıllık bazda yüzde 9,3 düşüşle 4,8 milyon tona indi. Yurt içi satışlar ocak-temmuz döneminde 10 milyon ton ile yıllık olarak yüzde 7,6 gerileme kaydetti. Söz konusu dönemde ulusal görünür çelik ürünleri tüketimi, 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 8,2 düşüşle 11,2 milyon ton olarak gerçekleşti. İthalat ise yıllık yüzde 18,5 düşüşle 1,2 milyon ton olarak kayıtlara geçerken, ihracat 2019 yılına göre yüzde 8,7 kayıp verdi.