Bloomberg Economics: Türkiye önümüzdeki 1 yılda siyasi kargaşa yaşanması en muhtemel ülke!

Bloomberg Economics’ten Eric Martin imzalı haberde, G20 ülkelerinde kargaşa çıkma ihtimali sayısal bir analizle gösterilirken, ülkelerin iç dinamikleri ABD öncülüğünde inceleniyor. İşte, Bloomberg’in “G20 ülkelerinin önümüzdeki 12 ayda çatışma olasılığı” analizi:

ABD’de gelecek yıl siyasi kargaşa yaşama olasılığı dünyanın en yüksek büyük 20 ekonomisi arasında Türkiye ve Rusya'dan sonra üçüncü sırada yer alıyor. Donald Trump'a yönelik suikast girişimi sonrası ülke genelinde huzursuzluk artıyor.

Açık bir iç karışıklık çıkma olasılığı önümüzdeki yıl için düşük - sadece %2,9 - ancak bu oran, 20 büyük ekonomi arasında üçüncü en yüksek seviye. Analize göre, ABD'deki risk, Kanada, Almanya ve Avustralya gibi Amerika’nın demokratik eşdeğerlerinden iki kat daha fazla.

Analiz, ABD hükümetinin Siyasi İstikrarsızlık Görev Gücü tarafından geliştirilen bir yöntemi uyarlayarak, şiddetli iç çatışma riskini ölçmeyi amaçlıyor. Bu, 6 Ocak 2021’de Kongre Binası’na yapılan saldırının ardından huzursuzluk korkularını tetikleyen eğilimlere bir sayı vermeyi amaçlıyor.

ABD, G20 ülkeleri arasında çatışma riski en yüksek ülkeler arasında

Bu ruh hali, 2024 yapımı "İç Savaş" filmi gibi son popüler kültür ürünlerinde kendini gösterdi ve Trump’ın temmuz ayında bir suikastçının kurşunuyla yaralanmasının ardından daha da körüklendi.

Siyasetçiler de bu ateşi körükledi

Trump’ın kulağını sıyıran kurşundan birkaç gün önce, muhafazakâr Heritage Foundation'ın lideri, "Eğer sol buna izin verirse 2. Amerikan Devrimi"nin kansız olacağını söyledi. Ohio eyalet senatörü de bir mitingde, “Trump kaybederse ülkeyi kurtarmak için bir iç savaş gerekecek" dedi sonra da özür diledi.

Analiz, ABD'deki demokratik kurumların zayıflaması ve kutuplaşma şikayetlerinin artmasının "iç silahlı çatışma riskini önemli ölçüde artırdığını" gösterdi.

"İç çatışma gibi nadir olayların tahminleri, büyük bir belirsizlik payı taşır" diye yazan Bloomberg Economics analisti Nick Hallmark, "Yine de modelin ABD’de artan riskler üzerine analitik bir çerçeve koymada faydalı olduğunu düşünüyoruz ve sonuçlar hiç de iç açıcı değil" diye ekledi.

Analiz, son anketlerle de örtüşüyor

Bloomberg News/Morning Consult'un kararsız eyalet seçmenleri arasında yaptığı son ankete göre, katılımcıların yarısı seçimle ilgili bir tür şiddet bekliyor.

Bloomberg Economics modeli, bir ülkeyi iç çatışmalara karşı savunmasız hale getirebilecek faktörleri belirlemeye çalışan Siyasi İstikrarsızlık Görev Gücü tarafından oluşturulan bir metodolojiye dayanıyor.

Analizin dayandığı modeller

Model iki değişkene odaklanıyor: Bir ülkenin demokrasi mi, otokrasi mi, yoksa zayıf kurumların şikayetlerin filizlenmesine ve çözülmeden kalmasına neden olduğu bir orta yol olan anokrasi mi olduğunu değerlendiriyor. 2020 Polity Score analizi, ABD'yi anokrasi eşiğinde olarak nitelendirdi.

İkincisi ise, toplumsal gruplar arasındaki farklılıkları, kurumlar ve siyaset içindeki farklılıkları göz önünde bulunduran Kırılgan Devletler Endeksi'ni kullanarak kutuplaşmayı ölçüyor. ABD, Kanada ve Japonya gibi yüksek gelirli demokrasilerden çok Endonezya'ya daha yakın bir skor aldı.

BE analizi, “kargaşayı” iki hükümet dışı aktör arasında ya da hükümet ile hükümet dışı bir aktör arasında, en az 25 ölümle sonuçlanan bir olay olarak tanımlıyor. Modelin kriterlerini karşılayan politik şiddet örnekleri arasında Haziran 2023'te Rusya'da Wagner Grubu'nun isyanı ve Myanmar'daki devam eden iç savaş yer alıyor. 6 Ocak Capitol isyanı bu kapsama girmiyor.

“Küçük çaplı saldırılarla başlar”

Colorado merkezli bir araştırma kuruluşu olan Sistemik Barış Merkezi'nin direktörü ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı eski danışmanı Monty G. Marshall, ABD'deki çatışma potansiyelinin siyasi söylemin seviyesi, siyasi liderler arasındaki saygı eksikliği ve silahların kolay erişilebilirliği ile şekillendiğini, bunların da hızlı ve etkili iletişim kanallarıyla daha da güçlendiğini belirtti ve şunları söyledi:

"Genellikle bu tür iç savaş türündeki angajmanlar, izole bireyler tarafından gerçekleştirilen çok küçük çaplı saldırılarla başlar. İnternet aracılığıyla mevcut olan iletişim ile, bu tür olaylar hızla tırmanabilir. ABD’de hükümete veya yönetim otoritelerine karşı silahlı çatışma açısından, bu çok uzun zamandır görülmedi, bu yüzden insanların bunu hayal etmekte zorlanacağını düşünüyorum. Ancak neyi hayal etmeye çalıştığınıza bağlı."

Ekonomik maliyetler

ABD, borçlanma maliyetlerinin artması, yatırımların azalması ve büyümenin yavaşlaması gibi istikrarsız ülkelerin yaşadığı en kötü ekonomik maliyetleri henüz hissetmedi. Ancak Hallmark, "Eğer kurumsal çöküş devam eder ve siyasi şiddet artarsa ABD'nin ekonomik üstünlüğü, Hazine için düşük borçlanma maliyetleri ve hatta doların rezerv para birimi statüsü garanti edilemez” dedi.