Bill Gates’ten yeşil manifesto

 Deniz KILINÇ

Pandemi, aşı savaşları ve küresel ekonomik toparlanma ekonomi yönetimlerinin önceliği olmaya devam ederken, dünya son yıllarda birçok ülkenin, kuruluşun ve aktivistin dikkat çektiği daha acil bir sorunla karşı karşıya: İklim değişikliği. Artan sanayileşme, üretim ve fosil yakıtlara bağlılık çoğu ekonomiye olumlu yansısa da bu eylemlerin çevre üzerindeki etkisi göz ardı ediliyor. Teknoloji devi Microsoft’un ve küresel sorunların çözümü için kurulan kâr amacı gütmeyen Bill & Melinda Gates Vakfı’nın kurucusu Bill Gates, yayınladığı “yeşil manifesto” ile şirketleri iklim değişikliğine sürdürülebilir çözümler bulmaya çağırıyor.

The Financial Times’a yazdığı yazısında Gates, fosil yakıt ve biyo-yakıt maliyetleri arasındaki fark olarak tanımladığı Green Premium’ların (Yeşil Primler) şirketlerin iklim değişikliğiyle mücadelede en güçlü silahı olduğuna değiniyor. Mevcut teknolojiyle ABD ve Avrupa’da temiz enerjiye geçişin elektrik fiyatlarını yüzde 15 artıracağını belirten Gates, bunun nüfusun çoğunluğu için büyük bir fark olmadığına fakat yine de daha yoksul kesimin ihtiyaçlarının gözetilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Yeşil Primlerin yüksek olmasının sebebini fosil yakıtların erişim kolaylığı ve bu yakıtları çıkarmak ve taşımak için yüzyıllardır harcanan çaba olarak tanımlayan Gates, bunun karşısında temiz enerjinin rekabet gücünün düşük olduğuna değindi. “İşte bu yüzden enerjide yenilik alanlarına odaklanmamız gerekiyor. Yeşil teknoloji daha ucuz olmalı ki herkes erişebilsin” diyen Gates, bu noktada şirketlere ve hükümetlere temiz enerjinin yaygınlaşması ve iklim değişikliğiyle mücadele için dört tavsiye verdi:

 Gates'in dünya çapında şirketlere 4 çağrısı var

- Yeşil primleri azaltmak için sermaye kullanın

Rüzgar, güneş ve elektrikli araçlar gibi bazı ürünlerde Yeşil Primlerin halihazırda düşük olduğunu belirten Gates, şirketlerin bu ürünleri satın almasının fiyatları düşüreceğini ve ürünleri daha çekici hale getireceğini belirtti. Öte yandan düşük karbonlu çelik ile deniz ve havayolu yakıtlarında Yeşil Primlerin yüksek olduğuna dikkat çeken Gates, “En çok para ve çaba bu sektörlere gitmeli” dedi. Bu da pratikte bunun şirketlerin Yeşil Primlerin en yüksek olduğu düşük karbonlu çözümlerin geliştirilmesini fonlamak için istekli olması gerektiği anlamına geliyor.

“Fakat bazı durumlarda yatırımcılar daha düşük getirileri kabul etmeli” diyen Gates, bunun da riskleri olduğunu belirtiyor.

Kaynak ve yatırımları bireyselleştirmek yerine bir araya getirmenin her yatırımcı için riski azaltacağını savunan Gates, teknolojilerin geliştirilmesi için düşük maliyetli sermaye ve diğer finansal imtiyazlarla yetenekli bilim insanları ve mucitlerin fikirlerinin laboratuvardan piyasaya taşınabileceğini vurguladı.

- Yeşil ürünleri tercih edin

Şirketlerin iklim değişikliğiyle mücadelede aldıkları ürünler yoluyla da bir fark yaratabileceklerini belirten Gates, kamyonet filosu yöneten bir şirketin fosil yakıtlı araçlar yerine elektrikli araçlar tercih edebileceği örneğini veriyor. Gates “Bunu yaparak şirketinizin karbon emisyonunu gözle görülür bir şekilde düşürmenin yanında, araç üreticilerine piyasada elektrikli araçlara yönelik büyüyen bir talep olduğu sinyalini verebilir ve rekabeti artırarak fiyatların düşmesini sağlayabilirsiniz” diyor. Yeşil ürünlerle Yeşil Prim maliyetlerini azaltmanın başka bir yolunun da havayolu sektöründen geçtiğini belirten Gates, şirketlerin çalışanlarının yolculukları için sürdürülebilir yakıt alarak emisyonu düşürebileceği görüşünde. Microsoft ve Alaska Airlines’ın bazı rotalar için benzer anlaşmalar yaptığı örneğini veren Gates, Swiss Re’nin de geçen haftalarda her departmanı için ton başına 100 dolar emisyon maliyeti sınırı koyduğunu hatırlattı.

- Ar-Ge faaliyetlerini artırın

Büyükbaş hayvanların ve besicilik sektörünün oluşturduğu sera gazına dikkat çeken Gates, kendisinin de ilk yatırımcılarından biri olan bitki bazlı et üreticisi Impossible Foods’u örnek verdi. Şirketin ürünlerinin fiyatını düşürmek ve pazar payını artırmak için 2020 yılında ArGe ekibini iki katına çıkardığını hatırlatan Gates, “Geçen mart ayında Impossible Foods ürünleri 150 markette satılıyordu, şimdiyse bu rakam 15 bini aştı” dedi.

- Kamu politikalarını yönlendirin

“Yeşil Primlerin maliyetlerini azaltmak için atabileceğiniz en son adımlardan biri de kamu politikalarının şekillenmesine yardımcı olmak” diyen Gates, şirketlerin hükümetleri temiz enerji için daha fazla Ar-Ge yatırımı yapmaya teşvik edebileceğini ve yetkilileri özel sektör teşviklerini bu alandaki yeniliklere yönelterek karbon fiyatını artırmaya ve temiz enerjinin rekabetini güçlendirmeye yardımcı olmaya çağırdı.