2021 yazına sürü bağışıklığı bekleniyor

Batılı ilaç üreticileri geçen hafta Cenevre’de gerçekleşen basın toplantısında aşılamanın bazı ülkelerde başlamasıyla birlikte 2021 yılının yaz aylarında bazı ülkelerde sürü bağışıklığı görülmesini beklediklerini duyurdu. Uluslararası İlaç Üreticileri ve Dernekleri Federasyonu (IFPMA) Genel Müdürü Thomas Cueni yeni normale ulaşma süresinin şirketlerin ve hükümetlerin işbirliğine bağlı olacağını belirterek “Umuyoruz, hükümetler hazırsa 2021 yazında bazı ülkelerde sürü bağışıklığının etkisini görmeye başlayacağız. 2020 yazı itibariyle ise dünyanın büyük bir kısmında bağışıklık olmasını görmeyi umuyoruz” diye konuştu. Öte yandan toplantıda zengin ülkelerin fakir ülkelere desteğinin sürü bağışıklığı kazanılmasında kritik önem taşıdığı vurgulandı. Oxman verilerine göre dünya nüfusunun yüzde 14’üne denk gelen zengin bir grup ülke, COVID-19 aşı arzının ilk kısmının yüzde 53’ünü alan anlaşmalar gerçekleştirdi.

DTÖ’de “fikri mülkiyet gevşesin” önerisi

IFPMA liderliğinde toplanan ve aralarında Pfizer, Eli Lilly & Co, Johnson & Johnson ve Roche’un bulunduğu üreticiler Dünya Ticaret Örgütü’nde gevşetilmesi önerilen fikri mülkiyet haklarına ilişkin düzenlemelerin COVID-19 pandemisine karşı verilen tepkiyi yavaşlattığı iddialarının doğru olmadığına vurgu yapan bir açıklama yayımladı. Hindistan ve Güney Afrika’nın DTÖ’ye 2 Ekim’de getirdiği bir öneri COVID-19 önleme, kontrol altına alma ve tedavi süreçlerinde bazı fikri mülkiyet hakkı düzenlemelerinin askıya alınması önerilmişti. Açıklamada fikri mülkiyet haklarının gevşetilmesinin aşı Ar-Ge çalışmalarını hızlandırmayacağı görüşü savunuldu ve iddiaların yeterli kanıtla da desteklenmediği vurgulandı.

ABD’de aşılama bugün başlıyor

Pfizer-BioNTech aşısı şimdilik batıda tek onaylı ilaç olurken, Birleşik Arap Emirlikleri’nden sonra Bahreyn de Çinli Sinopharm’ın aşısına acil durum kullanım onayı verdi. ABD’de haftasonu resmi acil kullanım onayı verilen Pfizer-BioNTech aşısında dağıtım dün başladı.

Michigan eyaletindeki Pfizer fabrikasından ilk aşılar 64 eyalete doğru yola çıktı. Bugün ülkedeki ilk aşılamanın yapılması bekleniyor. ABD’nin ilk 2,9 milyon dozluk aşılama planı kapsamında ilk sevkiyat alkışlar ve ıslıklarla kamyonlara yüklendi ve ülke genelinde 600 farklı noktaya gidecek. -70 derecede taşınması gereken aşılar ülke içinde hazırda bekleyen uçaklarla Louisville, Kentucky, Memphis ve Tennessee’deki UPS ve FedEx hava kargo merkezlerine gönderilecek.

Brezilya da dün açıkladığı aşılama takvimine göre 2021’in ilk yarısında nüfusun dörtte birine denk gelen 51 milyon vatandaşını aşılamayı planlıyor. Sağlık çalışanları, yaşlılar ve yerli toplulukların arasında olduğu kırılgan kesimlerin öncelikli olacağı plana göre virüsün yayılmasını önlemek için 212 milyon nüfusun yüzde 70’inin aşılanması gerekiyor.

Fiyat hükümetten hükümete değişecek

IFPMA toplantısında bir önemli açıklama da fiyatlarla ilgiliydi. Pfizer Dünya Başkanı ve CEO'su Albert Bourla hızlı bir şekilde herkese ulaşılabilir olması için BioNTech ile birlikte geliştirdikleri aşıyı kademeli şekilde fiyatlandırdıklarını aktarıyor. Buna göre şirketin gelişmiş ülkeler için GSYH’lerini temel alan bir fiyatı olacak, orta gelirli ülkeler için daha düşük bir fiyat olacak ve bazı Afrika ülkelerinin de aralarında olduğu düşük gelirli ülkelere ise “kâr amacı güdülmeden sıfır kârla” satılacak. Bourla “Tüm bu fiyatları ise hükümetlere vatandaşlarına ücretsiz sunmaları karşılığında veriyoruz” diyerek aşılamanın kamu bütçelerinden olması gerektiğine işaret etti. Pfizer’de olduğu gibi diğer şirketlerde de benzer bir politika izlenmesi ve fiyatların hükümetlerin alımlarına göre değişkenlik göstermesi bekleniyor.

En çok AstraZeneca aşısını aldılar

Şimdiye kadar hükümetler ve ilaç şirketleri tarafından yapılan resmi açıklamalara göre fiyatı en düşük olması beklenen AstraZenecaOxford aşısı, hükümetlerin en fazla alım gerçekleştirdiği aday aşı olarak öne çıkıyor. Bunda aşının fiyatının doz başına 4 dolardan az olması ve lojistiğinin eksi 70 dereceleri gerektirmeyecek olması etkili. Quartz verilerine göre, Hindistan’ın 500 milyon doz, AB’nin 400 milyon doz, Japonya’nın 120 milyon doz, İngiltere, Endonezya ve Brezilya’nın 100’er milyon doz alım yaptığı aşıdan toplam 2 milyar doza yakın satış gerçekleşti. BioNTech-Pfizer aşısında ise AB’nin 300, ABD’nin 100, Japonya’nın 120 milyon doz alımları en büyük alımlar. Toplam alımlar ise 600 milyon dozun biraz üzerinde. Moderna aşısından ise şimdiye kadar 200 milyon dozun üzerinde bir alım gerçekleşmiş. Bunun 100 milyon dozu ABD’nin, 56 milyon dozu Kanada’nın.